Układ sił w Europie tuż po zakończeniu II Wojny Światowej (Wikipedia)
Od czasu
opublikowania przez wydawnictwo WiS2 mojej książki „Powojenne losy niemieckiej
Wunderwaffe” (Warszawa 2008) zastanawiałem się nad tym, co spowodowało Stalina
do tak drastycznej demonstracji siły, jaką było „skandynawskie rakietowe lato
1946 roku” – bo trudno przypuścić, by chodziło tutaj o zastraszenie Szwedów,
Norwegów i Duńczyków, choć z drugiej strony – taki efekt psychologiczny został
osiągnięty, co widać choćby z ówczesnej prasy skandynawskiej, która wprost
wskazywała na Rosjan jako sprawców tej fali UFO. A zatem musiało chodzić o coś
innego, ale o co?
Odpowiedź tą
otrzymałem niedawno i była zaskakująca – pierwszą przesłanką była amerykańska
próba z bomba atomową zdetonowana w okolicach koreańskiego miasta Hynnam
wczesnym rankiem, w dniu 12.VIII.1945 roku (zob. - http://wszechocean.blogspot.com/2011/09/prawdziwe-poczatki-zimnej-wojny-1.html).
Był to pokaz zorganizowany nie dla Koreańczyków czy Japończyków – Japonia
gotowała się do kapitulacji i nic jej już nie mogło pomóc – ale dla Rosjan,
którzy właśnie weszli na Półwysep Koreański. To było takie oznakowanie terenu:
STÓJCIE, ANI KROKU DALEJ! JAPONIA JEST NASZA! No i Rosjanie po doszczętnym
rozbiciu Armii Kwantuńskiej pozostali w Korei, choć mogli zdesantować się na Wyspy
Japońskie. Ale to nie było to. Stalin wiedział o bombie A w rękach Amerykanów i
już pracował nad jej analogiem. Było coś jeszcze.
Drugą przesłanką było
coś, co nazwano Operation Unthinkable
– dosł.: Operacja Nie do Pomyślenia.
Operation
Unthinkable – według brytyjskiej Wikipedii – była
kryptonimem dwóch kolejnych planów konfliktu pomiędzy Aliantami Zachodnimi a
ZSRR. Obydwa zostały stworzone na zamówienie sir Winstona Churchilla w 1945 roku i rozwinięte przez British Armed
Forces’ Joint Planning Staff po zakończeniu II Wojny Światowej w Europie.
Pierwszy z nich zakładał
niespodziewany atak na siły radzieckie stacjonujące w Niemczech w celi „wymuszenie
woli Aliantów Zachodnich” na Sowietach i zmuszenie Józefa Stalina do uhonorowania porozumień dotyczących przyszłości
Europy Środkowej. Kiedy plan ten uznano za „dziwaczny”, został on odrzucony.
Kryptonim został następnie przyporządkowany następnemu planowi – defensywnego
scenariusza – w którym Brytyjczycy bronili sie przed radziecką próbą przedarcia
się do Morza Północnego i Atlantyku, po wycofaniu się sił USA z naszego
kontynentu.
Studia te stały się pierwszymi
w Zimnej Wojnie planami wojny przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Obydwa plany
zostały ściśle utajnione i takie były od czasu ich powstania, aż do czasu ich
odtajnienia w 1998 roku.
Początkowy główny cele został
zdefiniowany następująco: „wymuszenie na Rosji woli USA i Imperium
Brytyjskiego. Nawet jeżeli „wola” tych dwóch krajów może być zdefiniowaną jako
nie więcej niż sprawiedliwą ofertę dla Polski, to nie musi to oznaczać militarnego
zaangażowania. Słowo „Rosja” jest używane w całym dokumencie jak pars pro toto
dla Imperium Carów, z którym ZSRR jest niemal zbieżnym.
Szefowie Sztabów obawiali się
ogromnych radzieckich sił wojskowych rozmieszczonych w Europie przy końcu
wojny, a ocena Józefa Stalina była zawodna, zatem istniało radzieckie
zagrożenie dla Zachodniej Europy. Przewaga Rosjan w żołnierzach wynosiła 4 : 1,
w czołgach 2 : 1 w dniu końca wojny w Europie. Poza tym ZSRR nie wyprowadził
swój atak na Japonię i istniała możliwość, że sprzymierzy się z Japończykami
przeciwko Aliantom Zachodnim, jeżeli ci ostatni będą nastawieni wrogo do
Sowietów.
Hipotetyczna data ataku sił
Aliantów Zachodnich na siły radzieckie w Europie została wyznaczona na
1.VII.1945 roku. Plan zakładał niespodziewany atak 47 dywizji amerykańskich i
brytyjskich w rejonie Drezna – pośrodku radzieckiego zgrupowania. To była mniej
więcej połowa z prawie 100 dywizji (ok. 2.500.000 żołnierzy), które
Brytyjczycy, Amerykanie i Kanadyjczycy mieli do dyspozycji swych Kwater
Głównych w tym czasie. [Należy
wspomnieć, że Rosjanie mieli wtedy około 11 mln żołnierzy w Europie – przyp.
aut.]
Plan ten powzięty przez
brytyjskich szefów sztabów uznano za militarnie niewykonalny ze względu na
trzykrotną przewagę radzieckich sił lądowych w Europie i Środkowym Wschodzie,
gdzie także projektowano utworzenie Teatru Działań Wojennych. Większość
operacji zaczepnych byłyby wykonywane przez siły anglo-amerykańskie przy
udziale Wojska Polskiego i 100.000 żołnierzy Wehrmachtu. Sukces tych operacji
zależałby od zaskoczenia nieprzyjaciela. Jeżeli nie odniesiono by szybkiego
sukcesu, to należałoby prowadzić wojnę totalną. W raporcie z dnia 22.V.1945
roku operacje ofensywne określono jako “ryzykowne”.
W odpowiedzi na instrukcje
Churchilla z 10.VI.1945 roku został napisany uzupełniający raport na temat
„jakie środki powinny być użyte do obrony Wysp Brytyjskich na wypadek wojny z
Rosją”. Siły USA zostały relokowane na Pacyficzny TDW przygotowując się do wojny
z Japonią, a Churchill obawiał się, że to osłabi możliwości obronne swego kraju
i wzmocni przewagę Sowietów w przypadku ich ataku na Europę Zachodnią. raport
kończy się wnioskiem, że jak USA zogniskują swe siły na Pacyficznym TDW, to
Wielka Brytania stanie w obliczu „dziwnej sytuacji”.
Planiści sztabowi Churchilla
odrzucili jego pogląd na temat zachowania przyczółków na kontynencie bez
przewagi operacyjnej. Zakładano, że UK może wykorzystać RAF i Royal Navy do
obrony, aczkolwiek przewidywano groźbę zmasowanego ataku rakietowego, na który
nie było żadnego środka obronnego poza strategicznymi bombardowaniami.
W roku 1946 rozwijały się
napięcia i konflikty pomiędzy krajami kapitalistycznymi i komunistycznymi w
Europie. Były one postrzegane jako możliwe wyzwalacze większego konfliktu.
Jednym z takich obszarów był Julian March [po włosku Venetia
Julia - obszar półwyspu Istria, który stał się punktem spornym pomiędzy
Włochami a Jugosławią – przyp. aut.] i w
dniu 30.VIII.1946 roku, na nieformalnym spotkaniu szefów sztabów UK i USA
przedyskutowano sprawę możliwości przedzierzgnięcia się tego konfliktu w
europejską wojnę. Sprawa zachowania przyczółków na kontynencie znów została
przedstawiona z Dwightem D. Eisenhowerem,
który preferował wspomaganie krajów Beneluxu, a nie Włoch ze względu na ich
bliskość Wielkiej Brytanii.
Tak właśnie wyglądały
układy pod koniec i tuż po zakończeniu wojny w Europie. Ten okres jest
najciekawszym okresem w jej historii, bowiem właśnie wtedy wykuwała się
powojenna rzeczywistość, której skutki odczuwamy po dzień dzisiejszy!
CDN.