wtorek, 13 czerwca 2017

Wyspa Mgieł i Wiatrów



Mój kalendarz – 421 lat temu 10 czerwca 1596 roku temu odkryta została Wyspa Niedźwiedzia zwana wyspą mgieł i wiatrów. Jest ważna dla nas bo tam miała miejsce pierwsze polska wyprawa arktyczna. Tam szlifowali się polscy polarnicy. Jest to wyspa należąca do Norwegii, stanowi najdalej na południe wysuniętą część Svalbardu. Jest położona w zachodniej części Morza Barentsa, mniej więcej w połowie drogi między Spitsbergenem a Przylądkiem Północnym. Wyspę odkryli i nazwali Willem Barents i Jacob van Heemskerk holenderscy żeglarze. Wyspa mierzy około 20 na 15 km. Na wyspie znajduje się około 740 jezior Są tam złoża węgla i ołowiu, znane od XVII wieku.

Wyspa Niedźwiedzia - wyspa mgieł i wichrów...

W okresie do początku XX wieku do tego jałowego skrawka lądu ludzi przyciągało górnictwo węgla, łowiectwo, rybołówstwo i wielorybnictwo. Nie była jednak zamieszkiwana dłużej niż przez kilka lat. Traktat Svalbardzki z 1920 r. przyznał wyspę Norwegii. Jeszcze w okresie pierwszej wojny światowej Norwegowie rozpoczęli wydobycie węgla na północy wyspy, ale wkrótce okazało się to nierentowne i w latach 20. XX w zrezygnowano z eksploatacji.
Przez większą część roku Wyspa Niedźwiedzia leży na południe od granicy lodu pływającego; od lutego do kwietnia przeważnie ta osiąga wyspę. Średnia temperatura w marcu (najzimniejszy miesiąc) wynosi -7°C, zaś w sierpniu (najcieplejszy miesiąc) +5,2°C. Przez 178 dni w roku wiatr wieje z siłą przynajmniej 6 w skali Beauforta. Najwyższym szczytem jest Miseryfjellet, osiąga 536 m n.p.m.. Niekiedy odwiedzają ją niedźwiedzie polarne.


Od 2000 roku uznaję się wyspę za ostoję ptaków 13 cennych gatunków ptaków m.in. nurzyki, lodówki... Ogromne zagrożenie stanowi dla wyspy wrak radzieckiego okrętu podwodnego z napędem jądrowym – K-278 Komsomolec, który w wyniku pożaru zatonął w dniu 7.IV.1989 roku, 190 km od brzegów. W jednostce, która spoczywa na głębokości 1685 m, do dziś znajduje się broń jądrowa. Od lat poddawana jest działaniu naturalnych procesów korozji.


Już 85 lat mija od czasu pierwszej polskiej całorocznej polarnej wyprawy badawczej na Wyspę Niedźwiedzią - południową część archipelagu Svalbard. Przed polską wyprawą Wyspę Niedźwiedzią odwiedziło około 15 innych ekspedycji. Pierwszą z nich kierował norweski geolog Baltazar Keilhau, który w 1827 r. prowadził tam badania geologiczne, paleontologiczne i botaniczne oraz obserwacje magnetyczne. Grupa polskich naukowców: Czesław Centkiewicz, Władysław Łysakowski i Stanisław Siedlecki prowadzili badania geofizyczne, meteorologiczne, glacjologiczne, magnetyzmu, zorzy polarnej w 1932 roku. Czesław Centkiewicz napisał o tej wyprawie książkę „Wyspa mgieł i wichrów” która była relacją z ekspedycji.



Opracował – Stanisław Bednarz