poniedziałek, 3 czerwca 2024

Pierwsze użycie broni C w Wielkiej Wojnie

 

Atak gazowy w I Wojnie Światowej

 

Stanisław Bednarz

 

Jadąc  kiedyś w okolicach Bolimowa podczas objeżdżania Warszawy od zachodu natknąłem się na masy grobów żołnierzy rosyjskich z I wojny światowej. Wiedziałem tylko że podczas I wojny światowej, w okresie od 18 grudnia 1914 do 17 lipca 1915 r., w pobliżu Bolimowa przebiegała linia frontu. Nie wiedziałem natomiast o pewnej tajemnicy tego pola walki.

31 maja 1915 r. pod Bolimowem miał miejsce największy na wschodnim teatrze działań wojennych atak gazowy. Dotychczas ataki gazowe w powszechnej świadomości wiązały się z frontem zachodnim we Francji i Belgii. A tu tymczasem wojska niemieckie, między Bolimowem a Sochaczewem, użyły przeciwko armii rosyjskiej 264 ton ciekłego chloru – Cl, wypuszczonego z 12 tysięcy butli rozmieszczonych przed linią okopów rosyjskich. Ilość ta ponad dwukrotnie przewyższała ilość gazu użytą podczas ataku gazowego przeprowadzonego pod Ypres. W ciągu kilkunastu minut zginęło kilka tysięcy osób (dokładna liczba jest nie do ustalenia). Wielu zmarło w szpitalach wskutek zatrucia gazem. Łącznie niemiecki atak gazowy pozbawił życia blisko 11 tysięcy ludzi.





Do lipca przeprowadzono jeszcze dwa ataki gazowe: 12 czerwca 1915 roku w rejonie wsi Żylin nad Bzurą oraz 6/7 lipca 1915 na odcinku Wola Szydłowiecka-Zakrzew, tu wiatr zepchnął chmurę gazową na żołnierzy niemieckich, powodując zatrucie 1200 żołnierzy z czego około 350 zmarło.

Wcześniej 31 stycznia 1915 roku, w momencie gdy niemiecka 9 Armia, zaatakowała rosyjską 2 Armię, Niemcy zdecydowali się na atak gazowy. Pozycje rosyjskie zostały ostrzelane 18 tysiącami pocisków artyleryjskich o symbolu 12–T, wypełnionymi bromkiem ksylilu – C8H9Br. Ze względu jednak na niską temperaturę powietrza (–3°C) gaz ten nie parował, w związku z czym Rosjanie nie odnotowali nawet jego obecności. Pamiątkami z tego okresu są dwa gongi pożarowe wykonane z połówek butli po chlorze. Natomiast pod Bolimowem są liczne cmentarze wojenne - największy w Kolonii Bolimowskiej Wsi i Wólce Łasieckiej.