wtorek, 6 listopada 2012

Znaleziono winnego śmierci dinozaurów?


Mapa kanadyjskiej Wyspy Wiktorii (Wikipedia)


Igor Krasnowskij

Na terytorium Kanady znaleziono 25-kilometrowy astroblem. Uczeni nie wykluczają, że właśnie spadek „niebiańskiego gościa” spowodowało wyginięcie tych gigantycznych gadów.

Zwyczajne znalezisko

Odkrycia dokonali pracownicy Uniwersytetu Saskatchewan Bryan Pratt i Keith David z Kanadyjskiej Służby Geologicznej.

W 2010 roku badali oni z powietrza Wyspę Wiktorii  znajdującej się w Kanadyjskim Archipelagu Arktycznym, w celu wykonania jej dokładniejszej mapy. Uczeni zwrócili uwagę na to, że krajobraz na północnym-zachodzie wyspy ma całkiem regularny kształt. Uczeni zaczęli badanie tego faktu i kontynuowali te badania w ciągu następnych dwóch lat. Jakież było zdumienie badaczy, kiedy dotarło do nich, że znaleziony krater jest kosmicznego pochodzenia!

Śmiercionośny deszcz

Odkrytemu astroblemowi nadali imię Prince Albert, od nazwy półwyspu, na którym się on znajduje. Znaleziony krater meteorytowy ma średnicę 25 km. Ale według poglądów badaczy, przez kilkadziesiąt milionów lat erozji, ów krater znacznie się zmniejszył. Szacują oni, że był on co najmniej dwukrotnie większy. Obliczenia wykazują, że taki krater powstaje wskutek spadku asteroidy o średnicy 5 km. I jest całkowicie możliwe, ze był to jedynie odłamek większego ciała astronomicznego, który rozpadło się lecąc w kierunku Ziemi i spadło na jej powierzchnię w postaci śmiercionośnego deszczu meteorytów. Wydarzenia te miały miejsce 130-350 MA temu. Dalsze badania pozwolą na sprecyzowanie daty tej katastrofy. Uczeni zakładają, że ten meteorytowy deszcz mógł spowodować zmiany klimatu planety i spowodować globalne ochłodzenie.

Astroblem Prince Albert z powietrza


Astronomiczni „podejrzani”

Jak wiadomo, najbardziej popularna teoria objaśniająca masowe wymarcie dinozaurów, to hipoteza spadku na Ziemię gigantycznej asteroidy albo komety, co spowodowało zmianę położenia osi planety i w rezultacie okres zlodowacenia. Istnieje całe mnóstwo hipotez mówiących o ty, jakie ciało niebieskie odpowiada za ten Epizod. „Podejrzanych” nie brakuje. Według ocen uczonych, meteoryty pozostawiające za sobą astroblem o średnicy >20 km spotyka się 1-3 razy/1 MA. Na powierzchni naszej planety odkryto ponad 200 kraterów (nie licząc tych, które skrywają wody Wszechoceanu) – a niektóre z nich sięgają nawet 300 km średnicy! No i kilka z nich powstało w epoce dinozaurów.

Głównym „podejrzanym” w sprawie wyginięcia dinozaurów jest meteoryt, którego impakt spowodował powstanie 180-kilometrowego kratery Chicxulub w rejonie półwyspu Jukatan, Meksyk. Miał on średnicę około 10 km i spadł 65 MA temu, dokładnie kiedy zniknęły z powierzchni Ziemi wielkie gady. Ale uczeni nie wykluczają, że proces zmiany klimatu rozpoczął się kilkanaście czy kilkadziesiąt milionów lat wcześniej. Kanadyjscy uczeni przypuszczają, że powstanie krateru Prince Albert mogło się stać jego przyczyną.

Źródło – „Tajny XX wieka” nr 34/2012, s. 3

Przekład z j. rosyjskiego –
Robert K. Leśniakiewicz  ©