30 września 2004
roku niedaleko japońskich wysp Ogasawara
zaobserwowano pierwszy żywy okaz kałamarnicy olbrzymiej. Kałamarnica olbrzymia, (Architeuthis
dux) – jeden z największych mięczaków na świecie. Ma dziesięć ramion (w tym
dwa dłuższe z haczykowatymi przyssawkami). Największy znany okaz, znaleziony w
1887 przy brzegach Nowej Zelandii, miał średnicę oczu dochodzącą do 37 cm, a
długość ciała do 18 m (z czego ok. 12 m przypadało na macki).
Zwierzę to jest
przypuszczalnie źródłem legend o krakenie; jest to jeden z przypadków, gdy
istnienie stworzenia uważanego za mityczne znajduje potwierdzenie. W lipcu 2011
roku grupie naukowców współpracujących z telewizjami Discovery udało się
wykonać pierwsze w historii nagranie żywego okazu kałamarnicy olbrzymiej.
O stworzeniach tych wiadomo bardzo niewiele,
gdyż niemal cała dostępna wiedza pochodzi od martwych okazów wyrzuconych na
brzeg lub szczątków znajdowanych w żołądkach kaszalotów. Nie jest jasne, jak
szybko rosną kałamarnice olbrzymie i jak długo mogą żyć. Jest aktywnym
drapieżnikiem wykorzystującym długie macki do chwytania zdobyczy. W
zbiornikach morskich żyją przypuszczalnie do głębokości 1200 m,
jednak przeważnie zasiedlają stoki kontynentalne na głębokości 300–600 m.
Głównym drapieżnikiem polującym na nia
jest kaszalot – wieloryby te nurkują na głębokość około kilometra, by
polować na kałamarnice i zjadają ich bardzo duże ilości, o czym świadczą
niestrawione chitynowe dzioby kałamarnic znajdowane w żołądkach złowionych
kaszalotów.
Kałamarnice
olbrzymie żywią się głównie niewielkimi rybami, w ich żołądkach odnaleziono
także szczątki skorupiaków, małży, żachw, płazińców oraz innych głowonogów, w
tym również przedstawicieli własnego gatunku, co dowodzi występowania
kanibalizmu Jest jeszcze kałamarnica
kolosalna - O tych kałamarnicach wciąż wiadomo jeszcze mniej, gdyż do roku
2005 opisano zaledwie dziesięć egzemplarzy. Kałamarnica kolosalna żyje w wodach
antarktycznych Ta kałamarnica jest groźniejsza niż kałamarnica olbrzymia: To stworzenie jest bardzo agresywne i porusza się naprawdę
szybko. Jeśli ktoś znalazłby się w wodzie w jego pobliżu, to praktycznie nie
miałby szans. Zwierzę to znajduje pożywienie świecąc w ciemności. Jego świecące
oczy są większe niż jakiegokolwiek innego zwierzęcia na ziemi.
Kraken
to z kolei legendarny stwór morski. Prawdopodobnie źródłem legend są
spotkania z kałamarnicą olbrzymią. Pierwszy opisał to monstrum w epoce
nowożytnej Erik Pontoppidan w swoim
dziele Natural history of Norway (1752). Jeszcze wcześniej pisał o nim Pliniusz Starszy – potwór miał blokować
Cieśninę Gibraltarską, nie przepuszczając przepływających tamtędy okrętów.
Opracował -
Stanisław Bednarz