wtorek, 17 kwietnia 2018

Kraina wulkanów: Islandia




Jest okazja odwiedzić krainę wulkanów Islandię. Islandia siedzi na kopule rozgrzanej magmy.

Mój kalendarz – 8 lat temu. 15 kwietnia 2010 roku w wyniku wybuchu wulkanu Eyjafjallajökull (nazwa nie do wymówienia) w południowej Islandii w - Europie zamknięto ruch lotniczy. Był to najsilniejszy wybuch w XXI wieku.



Na Islandii z racji swego położenia znajduje się 18 czynnych wulkanów Jednym z nich jest Eyjafjallajökull - 1666 m n.p.m., położony na zachód od wulkanu Katla w pobliżu lodowca. Wulkan ten rzadko wybuchał - erupcje miały miejsce w latach 920, 1612 i 1821–1823. Pierwsza erupcja w 2010 nastąpiła 20 marca. Szczelina wulkaniczna miała około 500 m długości wyrzucała lawę bazaltową o temperaturze 1000°C. Druga szczelina powstała 31 marca. Wzrost poziomu i temperatury wody pod lodowcem doprowadził do powodzi. Po zetknięciu się lawy o temperaturze 1200°C z dnem lodowca, ten zaczął szybko parować, wytwarzając chmurę, składającą się z pary wodnej i mikroskopijnych cząsteczek szkła, które zagrażają samolotom odrzutowym





W porównaniu z pierwszym wybuchem, ten drugi miał dziesięć do dwudziestu razy większą siłę. Loty zostały zawieszone w Belgii, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Islandii, Hiszpanii, Holandii, na Litwie, na Łotwie, w Niemczech, Norwegii, Irlandii, Rosji, Szwecji i Wielkiej Brytanii, Polsce (utrudniło to przybywanie delegacji na pogrzeb Lecha i Marii Kaczyńskich), potem w Austrii, Mołdawii, Słowacji, Szwajcarii, na Węgrzech, Bośni, Czarnogórze zamknięto przestrzeń powietrzną.


Spodziewano się erupcji znacznie większego sąsiada – wulkanu Katla. Wcześniej następowała ona po wszystkich erupcjach Eyjafjallajökull… Na szczęście Katla emitowała tylko parę wodną. Ze względu na szczególne położenie, na granicy płyt tektonicznych i w strefie ryftu Śródatlantyckiego, Islandię cechuje wysoka aktywność wulkaniczna. Znajduje się tam około 130 wulkanów, z tego 18 czynnych było w czasach historycznych, tj. od czasów zasiedlenia Islandii w 874 r.



Do ważniejszych islandzkich wulkanów należą: Hekla, Katla, Eldgjá i Laki, Hvannadalshnúkur, Snafellsjökull, Baula, Eyjafjallajökull, Bárðarbunga, Grimsvötn, Askja i Kverkfjöll. Najwięcej lawy wydostało się podczas trwającej 8 miesięcy erupcji wulkanu Laki w 1783 r. Aktywność wulkaniczna na Islandii, poza położeniem na Grzbiecie Śródatlantyckim, stanowiącym granicę między Płytą Północnoamerykańską a Płytą Eurazjatycką, wynika także z istnienia pod wyspą tzw. plamy gorąca (hot spot). Mimo położenia przy kole polarnym wyspa obfituje w gorące źródła i gejzery. Warto zobaczyć.

Opracował - Stanisław Bednarz