Tajemnicza Słowacja

 

Milan Cigánik

 

Ciekawe stanowiska archeologiczne na Słowacji. Czy wiedziałeś o tych wyjątkowych miejscach?

Terytorium Słowacji jest zamieszkane od czasów prehistorycznych, o czym świadczą znaleziska z różnych okresów historycznych przed naszą erą. Wiele odkrytych stanowisk archeologicznych jest unikalnym świadectwem obecności prehistorycznych ludzi na tym terenie.

W kolejnych akapitach przedstawimy kilka z nich.

 

Skansen archeologiczny Havránok

 

Unikalne muzeum archeologiczne w przyrodzie, z pięknym widokiem na sztuczne jezioro zaporowe Liptovská Mara, znajduje się we wsi Liptovská Sielnica – N 49°06’ – E 019°29’. Dokumentuje najstarszą osadę celtycką na tym terenie, od IV do I wieku p.n.e. Znaleziono tu pozostałości osady z późnej epoki żelaza, zwanej też okresem La Tène. Archeolodzy odkryli w tym miejscu szereg przedmiotów żelaznych, biżuterii i fragmentów ceramiki. Ciekawe, że w swojej pracy archeologicznej zastosowali tzw. archeologię eksperymentalną (naśladującą techniki i życie prehistoryczne). Wiele budynków zostało zrekonstruowanych lub zbudowano repliki. Dziś można podziwiać pozostałości murów, odrestaurowane oryginalne mieszkania, piec ceramiczny, miejsce ofiarne i wały z bramą.

 

Zamek Nitriansky Hrádok, Šurany

 

W miejscowości Zámeček niedaleko Nitrianskego Hrádku powstał park archeologiczny Slovenská Trója – N 48°04’ – E 018°12’. Z powierzchnią 15 hektarów jest jednym z największych i najbogatszych stanowisk archeologicznych w Europie Środkowej. Liczba odkrytych obiektów świadczy o osadnictwie tego obszaru od Neolitu do okresu przybycia tu Słowian. Najsłynniejszym znaleziskiem jest rzadka rzeźba Wenus Hrádocká. Jest to replika małego posągu bogini płodności Magna Mater, który jest jednym z najsłynniejszych znalezisk archeologicznych na Słowacji. Inne historyczne artefakty pochodzą z Lengyel, Baden, Węgier, Haltaš lub kultury słowiańskiej. W parku znajduje się siedem tablic informacyjnych, które szczegółowo opisują życie naszych przodków w danej miejscowości.

 

Twierdza Kelemantia, Iža

 

Jednym z naszych najciekawszych stanowisk archeologicznych jest rzymska twierdza wojskowa Kelemantia we wsi Iža – N 47°45’ – E 018°12’. Została zbudowana w II wieku jako część linii obronnej Limes Romanus, która zabezpieczała granice Cesarstwa Rzymskiego przed najazdami barbarzyńców, zwłaszcza Germanów. Dziś na terenie obiektu znajduje się muzeum, dostępne dla zwiedzających przez cały rok bezpłatnie. Zobaczysz tu fragmenty oryginalnych i odrestaurowanych budynków, symboliczną rekonstrukcję całej południowej części obwarowań, rzut bramy północnej, wieżę narożną, koszary z III wieku, studnię czy cysternę. Na tym terenie odnaleziono również inne ciekawe obiekty - wyjątkowy jest zwłaszcza złoty pierścionek, niewielka rzeźba antycznego aktora czy tors z płaskorzeźbionej trawertynowej rzeźby nagiego mężczyzny.

 

Ruiny na Molpír, Smolenice

 

Na wzgórzu Molpír, w pobliżu wsi Smolenice – N 48°31’ – E 017°26’, leżą pozostałości prehistorycznej, a później słowiańskiej twierdzy. Pierwotnie był to zespół obronny, pochodzący z VII wieku p.n.e., który składał się z trzech dziedzińców chronionych murami obronnymi. Fortyfikacja została zbudowana z luźnych kamieni, a następnie wzmocniona nasypami i drewnianymi konstrukcjami. Odnaleziono tu pozostałości baszt, ufortyfikowanych bram, okrągłą basztę oraz dwie imitacje zabytkowych chat z bali. Przez obiekt prowadzi ścieżka edukacyjna, gdzie zwiedzający mogą dowiedzieć się ciekawostek o różnych typach istniejących budynków poprzez tablice informacyjne, a także poznać sposób życia naszych przodków. W Smolenicach znajduje się muzeum o tej samej nazwie, w którym gromadzone są przedmioty zebrane podczas prac archeologicznych na terenie wsi.

W pobliżu znajduje się także Jaskinia Driny – N 48°30’ – E 017°24’, która jest czasowo zamknięta.

 

Obóz wojskowy Gerulata, Rusovce

 

Miejsce, w którym stał rzymski obóz wojskowy Gerulata, znajduje się w bratysławskiej wiosce satelickiej Rusovce – N 48°03’ – E 017°09’. W różnych jego częściach odkryto pozostałości budynków z wczesnej epoki brązu po kulturę La Tène. Obóz był częścią granicy rzymskiej Limes Romanus na północy cesarstwa. Wokół niego leżała osada, a za nią znaleziono cmentarzyska. Części oryginalnych budynków pochodzą z II i IV wieku. Muzeum Starożytnej Gerulaty wystawiło znalezioną biżuterię, broń, fragmenty ceramiki, monety, zwykłe przedmioty i tym podobne. Przechowywane są w gablotach wraz z unikatową kolekcją kamiennych dzieł sztuki. Na zewnątrz znajdują się kamienne mury obwarowań II etapu budowy oraz filary późnego fortu.

 

Osada obronna Kostolec-Ducové

 

Nad miejscowością Ducové koło Pieszczan znajduje się wielkomorawska osada obronna Kostolec z IX wieku – N 48°38’ – E 017°52’, będąca jednocześnie ważnym stanowiskiem archeologicznym. Obszar ten był historycznie dogodnie położony, ponieważ znajduje się w pobliżu ważnych szlaków handlowych. Dlatego jest zamieszkana od czasów prehistorycznych. Stał tu wielkomorawski dwór szlachecki, z którego zachował się kościół w kształcie rotundy wraz z historyczną budową części zagrody kołowej. Miejscowość jest jednym z najważniejszych, dziś znanych zabytków kultury wielkomorawskiej na Słowacji i jest narodowym zabytkiem kultury. Na terenie kompleksu znajduje się jeden z przystanków ścieżki dydaktycznej Považský Inovec. Ziemia jest własnością Kościoła rzymskokatolickiego i jest otwarta dla ogółu społeczeństwa.

Źródło – InStacks - https://instacks.sk/zaujimave-archeologicke-lokality-na-slovensku-o-tychto-unikatnych-miestach-ste-tusili?fbclid=IwAR0LbFs2ZlJmwE4H4bvztnhcP62X0lQIkm6CR9HNA68-Gz-sV3v1w49X4Jc

Opracował - ©R.K.F. Sas-Leśniakiewicz