František Kovár
Wzgórze w Górach Tribeckich o
piramidalnym wierzchołku wznosi się nad miejscowościami Žirany, Štitare i
Podhorany. Sam szczyt jest zalesiony i prawie bez widoków, ale otwierają się
one od szlaku pieszego pod szczytem.
Wzgórze Žibrica (617 m) należy do
pasma górskiego Tribeč, charakteryzuje się piramidalnym kształtem, jego
wapienny szczyt jest zalesiony, a widoki są bardzo ograniczone. Ładne widoki na
okolicę można zobaczyć tuż pod szczytem, gdzie
jest więcej otwartych przestrzeni. Przez szczyt Žibricy przebiega czerwony Szlak Ponitrian.
Najkrótsza i najszybsza trasa prowadzi ze wsi Podhorany (znaki niebieskie i
czerwone). Inną opcją jest rozpoczęcie od miejscowości Štitare (znaki niebieskie
i czerwone) lub od wsi Žirany (znaki zielone i czerwone). Do Žibricy można
dojść także z Nitry, trasą ścieżki dydaktycznej Zoborské vrchy.
Duża część masywu wchodzi w skład
rezerwatu przyrody Žibrica o powierzchni 68,59 ha, chroniącego rzadkie
zbiorowiska stepowe, leśno-stepowe i leśne. Można tu spotkać na przykład
orchideę adriatycką i groszek wenecki, które nie rosną nigdzie indziej na
Słowacji. Znajduje się tu także niedostępna przepaść krasowa o głębokości 62 m.
Wejście do niej prowadzi przez komin jaskiniowy o głębokości 40 m. W
podziemiach znajduje się dekoracja naciekowa o specyficznym żółtym kolorze, a
kształtem nacieki przypominają kalafior. W zalesionej górnej części znajdują
się pozostałości grodu obronnego. Zamieszkiwany był przez ludność kultury łużyckiej
pól jesionowych od późnej epoki brązu do wczesnej epoki żelaza (X-VI wiek
p.n.e.). Nazwa kultury pól popielniczkowych wzięła się od zwyczaju grzebania
zmarłych poprzez palenie ich i umieszczania prochów w urnach. Cytadelę o
powierzchni 4,5 ha chronił wał kamienno-ziemny o długości około 864 m. Owalne
fortyfikacje otaczały szczyt Žibricy. Pierwotne wejście do zamku znajdowało się
prawdopodobnie w części zachodniej.
Tajemnice
wierchu Žibrica
Ze wzgórzem Žibrica wiążą się
legendy o zaginionych ludziach w Górach Tribeckich. Kręcono tu także niektóre
sceny znanego thrillera kryminalnego „Trhlina”, powstałego na podstawie
powieści „Trhlina” słowackiego pisarza Jozefa
Kariki. To opowieść o jednej z największych tajemnic Słowacji, o
niewytłumaczalnym zniknięciu ludzi w Górach Tribečskich. Takie zaginięcia miały
mieć miejsce zarówno w Žibricy, jak i w innych częściach pasma górskiego
Tribeč. W związku z Žibricą mówi się również, że w jej wnętrznościach, głęboko
pod ziemią, kryje się jezioro -Wielkie Oko Morza. Niektórzy wspominają, że na
Žibricy można usłyszeć niewytłumaczalny, dudniący dźwięk, dochodzący z jej
wnętrza.
Przekład ze słowackiego - ©R.K.Fr. Sas - Leśniakiewicz