O komecie Halleya – 1P/Halley

Dziś o najsłynniejszej z komet.

Mój kalendarz: 27 stycznia 66 roku po raz pierwszy od narodzenia Chrystusa pojawiła się Kometa Halleya. Zwiastowała zburzenie Jerozolimy przez Rzymian. Jest to pierwsza zidentyfikowana kometa krótkookresowa. Nazwa pochodzi od Edmonda Halleya, który na początku XVIII wieku badał zapiski o pojawianiu się komet.

Jądro komety Halleya jest bryłą o wymiarach 14,9 × 8,2 km. Powierzchnię komety pokrywają wzgórza, doliny i kratery. Dużo danych dostarczyła w 1986 sonda Giotto, która zbliżyła się na odległość kilkuset kilometrów. Kometa jest zbudowana ze skał, lodu oraz nieznanego materiału organicznego. Najstarsze udokumentowane zapisy komety Halleya pochodzą z Chin z 613 p.n.e.

Kometa Halleya krąży po wydłużonej eliptycznej orbicie wokół Słońca. Okres obiegu wynosi średnio 76 lat... Najkrótszy z okresów obiegu komety Halleya wyniósł 74,5 lat. Najdłuższy wyniósł ponad 79 lat, co sprawia, że ludzie mogą zobaczyć ją nawet dwa razy w życiu. Ostatnie zbliżenie do Ziemi było w 1986 (w słabej widoczności).

Przybliżone daty momentów przejścia w przeszłości od roku 1000:

·        20 marca 1066,

·        18 kwietnia 1145,

·        28 września 1222,

·        25 październik 1301,

·        10 listopad 1378,

·        9 czerwca 1456,

·        26 sierpnia 1531,

·        27 październik 1607,

·        15 września 1682,

·        13 marca 1759,

·        16 listopad d 1835,

·        20 kwietnia 1910,

·        9 luty 1986 (słabo widoczna).

To właśnie kometa Halleya pojawiła się tuż przed inwazją Normanów na Anglię w 1066 roku . Według XI w rękopisu z katedry w Viterbo, kometę obserwował na wschodnim porannym niebie pewien kleryk przez 15 dni. Gdy pojawiła się ponownie na zachodnim, wieczornym niebie „wyglądała jak zaćmiony Księżyc”.

Kolejne zbliżenie w 1301 roku było prawdopodobnie inspiracją dla włoskiego malarza, Giotto di Bondone, do stworzenia Gwiazdy Betlejemskiej na słynnym fresku „Pokłon Trzech Króli”.

W 1531 roku kometę obserwował Peter Apian w Ingolstadt.

W 1607 roku Johannes Kepler w Pradze wykonywał obserwacje.

W 1682 roku kometę Halleya obserwował Edmund Halley.

W 1910 roku świat oczekiwał komety Halleya tymczasem w styczniu na półkuli południowej pojawiła się inna bardzo jasna kometa. Dostrzeżona jako obiekt o jasności +1^m. Wielka Kometa Styczniowa 1910 która odwiedziła układ słoneczny tylko raz mylona była z kometą Halleya która pojawiła się w 3 miesiące później.

W 1910 roku kometa Halleya została po raz pierwszy uchwycona przez kamerę. Dzięki fragmentom tej komety powstał rój meteorów Orionidów i Akwarydów...

Uwagi z KKK

W lutym 1986 roku kometa Halleya była widoczna w Polsce bardzo nisko nad horyzontem, przez co praktycznie była niewidoczna ze względu na zanieczyszczenie atmosfery światłem.

Co do jej przelotu w 1910 roku, to obawiano się przejścia Ziemi przez jej ogon, który zawiera związki toksyczne cyjanowe. Obawiano się zatem skażenia atmosfery naszej planety. Obawiano się także trafienia komety w Ziemię. Nie doszło do niego, ale przejście komety, która była obserwowana przez 615 dni spowodował wzrost zainteresowania się tymi ciałami niebieskimi. I warto tutaj przypomnieć żartobliwy wierszyk z „Muchy” z maja 1910 roku:

Ach! Przed nadejściem strasznego komety

Gdy razem z Ziemią zginiemy – niestety!

Wśród powszechnego strachu i strapienia

Ostatnie Ci wysyłam szczere pozdrowienia.

Ale gdy miną wszystkie okropności,

Odpisz mi, czy całe Ci zostały kości!?

Jak widać Armagedon wcale nie jest wymysłem scenarzystów z Hollywood, a kometę Halleya oskarża się m.in. o zatopienie platońskiej Atlantydy… (Arystokles)

Opracował - Stanisław Bednarz