Stanisław Bednarz
Dziś o
najsłynniejszym kliperze herbacianym Cutty Sark.
Jako dziecko
pamiętam był na pudełku od landrynek -myślałem ze takimi żaglowcami przywożą
landrynki. Ten, kto pierwszy przywiózł herbatę z Chin, zyskiwał najlepszą cenę
oraz renomę, bo świeża herbata to zawsze świeża herbata. Tak narodziły się
klipery – żaglowce z ożaglowaniem typu fregata. Jednostki te miały bardzo
smukłe kadłuby, dzięki którym osiągały prędkość nawet kilkunastu węzłów z
ładunkiem. Klipery zdominowały wiele najbardziej dochodowych tras i były
wykorzystywane do przewozu herbaty z Chin, bardzo lubianej w Wielkiej Brytanii.
Było kilka kliprów
ale najsłynniejszy był Cutty Sark. Oficjalnie żaglowiec
nazwany Cutty Sark wszedł do służby 16 lutego 1870 roku. Nazwa statku –
Cutty
Sark, po szkocku oznacza krótką koszulę. Określenie to związane jest z
opowiadaniem „Tom O’Shanter”, Roberta Burnsa z 1791 roku. O wiedźmie
w krótkiej koszulce.
Żaglowiec w miał
64,7 m i tonaż 963 BRT. Potężne żagle zapewniały prędkość maksymalną 17,5
węzła. Kliper wszedł do służby krótko po oddaniu do eksploatacji kanału
Sueskiego, w związku z czym jego kariera na herbacianym szlaku była krótka.
Jednostka odbyła jedynie 8 pełnych rejsów, pokonując tę trasę w czasie od 107
do 122 dni. Rekordzista był Sir Lancelot , który pokonał trasę z
Chin w 89 dni. Rosnąca liczba parowców wyeliminowała klipery. W 1883 roku
oddelegowano go na tzw. szlak wełniany, między Australią, a Wielką Brytanią. Po
12 rejsach, Cutty Sark przestał przynosić zyski i w 1895 roku został
sprzedany portugalskiemu armatorowi, i zmienił nazwę na Ferreira. Oddelegowano go
do tras między Portugalią a Ameryką Południową Żaglowiec wykorzystywano do maja
1916 roku, gdy w trakcie rejsu u jednostka straciła maszty podczas sztormu…
Ze względu na brak
materiałów, podczas remontu zamieniono ożaglowanie na barkentynę. W 1922 roku Ferreira
odwiedziła Wielką Brytanię, gdzie została zauważona przez Wilfreda Dowmana, który odkupił statek. W tym czasie był to ostatni
pływający kliper. Jednostkę wyremontowano w formie statku szkolnego. W tej
roli, wykorzystywany był do 1953 roku. Umieszczono ją w doku w Greenwich jako
statek-muzeum. 21 maja 2007 r. na żaglowcu wybuchł pożar. Statek uległ
uszkodzeniu, został odbudowany i otwarty dla publiczności w dniu 25 kwietnia
2012. Był motywem malarstwa, jest whisky tak nazwana, motyw filmu „Green Book”.