1.
Vredefort
Powstanie: około 2 mld lat temu
(wczesny Paleoproterozoik)
Lokalizacja: Free State, RPA, S
27°00′ - E 027°30′
Szczegóły: znany także jako
Vredefort Dome, ma on promień 190 km, co powoduje, że jest on największą
strukturą poimpaktową na świecie. Krater ten znajduje się na liście Światowego
Dziedzictwa Naturalnego UNESCO od 2005 roku.
2.
Sudbury Basin
Powstanie: około 1,8 mld lat temu
(Paleoproterozoik)
Lokalizacja: Ontario, Kanada, N 46°36′
- W 081°11′
Szczegóły: astroblemy Sundbury i
Wanapitei w Ontario w Kanadzie. Sudbury jest wielką, eliptyczną strukturą – 60
x 30 km, zaś Wanapitei jest jeziorem wypełniającym krater, jego średnica wynosi
8 km i jego wiek wynosi 37 mln lat. Sundbury jest jedną z największych struktur
tego rodzaju na Ziemi, a jego średnica wynosi 120 km. Jest to jedna z
najstarszych znanych struktur tego rodzaju.
3.
Acraman
Powstanie: około 580 mln lat temu
(Neoproterozoik)
Lokalizacja: Południowa
Australia, Australia, S 32°01′ - E 135°27′
Szczegóły: to, co nazywa się
teraz jezioro Acraman jest impaktową strukturą o średnicy 90 km.
4.
Woodleigh
Powstanie: około 364 mln lat temu
(Górny Dewon)
Lokalizacja: Australia Zachodnia,
Australia, S 26°3′ - E 114°40′
Szczegóły: ten krater nie jest
tak wyeksponowany na powierzchni, co prowadzi do wielu pomyłek co do jego
wielkości. Jego średnica jest szacowana od 40 do 120 km.
5.
Manicouagan
Powstanie: około 215 mln lat temu
(Górny Trias)
Lokalizacja: Quebec, Kanada, N 51°07′38″ - W 068°44′50″
Szczegóły: w kraterze tym
powstało jezioro Manicouagan. Nawet biorąc pod uwagę erozję, jest to jeden z
największych i najlepiej zachowanych astroblemów na Ziemi, a jego średnica jest
oceniana na 100 km.
6.
Morokweng
Powstanie: około 145 mln lat temu
(granica Jura/Kreda)
Lokalizacja: północny-zachód RPA,
S 26°28′ - E 023°32′
Szczegóły: położony niedaleko
Kalahari ten krater zawiera skamieniałe szczątki meteorytu, który go utworzył.
7.
Kara (Karski krater)
Powstanie: około 70,3 mln lat
temu (środek Górnej Kredy)
Lokalizacja: Nenecja, Rosja
(okolice Norylska), N 69°06′ - E 064°09′
Szczegóły: bardzo zerodowany
krater Karski jest słabo widoczną impaktową strukturą w Rosji. Ostatnie badania
wykazują, że są tam dwa kratery: Kara i Ust’-Kara, choć zdania na ten temat są
podzielone.
8.
Chicxulub
Powstanie: około 65 mln lat temu
(granica Kreda/Paleogen)
Lokalizacja: Płw. Jukatan, Meksyk,
N 21°24′ - W 089°31′
Szczegóły: znajdujący się na
półwyspie Jukatan w Meksyku astroblem jest uważany przez uczonych za krater
pozostały po uderzeniu asteroidy, które spowodowało zagładę dinozaurów. Jego
średnica jest szacowana na 170-300 km, co może sugerować, że był on jeszcze
większy. Niszczący efekt impaktu został spowodowany przez znajdujące się tam
pokłady gipsu, który uwolnił ogromne ilości tlenków siarki, które spowodowały
efekt globalnego ochłodzenia i kwaśne deszcze rujnujące ekosystem Ziemi…
9.
Popigai
Powstanie: około 35,7 mln lat
temu (Eocen)
Lokalizacja: Syberia, Rosja, N
71°39′ - E 111°11′
Szczegóły: rosyjscy uczeni sądzą,
że ten krater zawiera tryliony karatów diamentów tworząc największe złoże na świecie.
Diamenty te zwane są „meteorytowymi” albo „impaktowymi” diamentami. Sprawcą
diamentowego bogactwa był meteoryt o średnicy 5–8 kilometrów. W wyniku skoku
ciśnienia, wywołanego uderzeniem, pokłady grafitu przekształciły się wówczas w
diamenty. Są to przede wszystkim diamenty przemysłowe, co oznacza, że choć
światowy rynek diamentów został właśnie postawiony na głowie, nie dotyczy to
biżuterii.
10.
Chesapeake Bay Crater
Powstanie: około 35 mln lat temu
(późny Eocen)
Lokalizacja: Virginia, USA, N
37°17′ - W 076°01′
Szczegóły: odkryty we wczesnych
latach 80-tych, krater ten znajduje się 201 km od Waszyngtonu D.C., zaś
szacunki sugerują iż krater ten ma 85 km średnicy. Jest to dobrze zachowany
krater uderzeniowy na dnie morza.
Źródło - https://www.geologypage.com/2017/05/10-biggest-impact-craters-earth.html#ixzz737gGVuw7
Przełożył i opracował - ©R.K.F. Leśniakiewicz
