Stanisław Bednarz
Wszyscy znają szczegóły katastrofy
„Titanica”, mało kto wie o bohaterskiej „Carpathii”, która uratowała 703
pasażerów „Titanica” dryfujących na szalupach.
18 kwietnia 1912 roku do nowojorskiego
portu wpłynął statek RMS „Carpathia” z uratowanymi rozbitkami z „Titanica”. RMS
„Carpathia” to parowy pasażerski statek transatlantycki linii Cunard Line,
zbudowany w stoczni w Newcastle 6 sierpnia 1902 r. Typowy parowiec, do
przewożenia emigrantów . Jednostka kursowała z Rijeki do Nowego Jorku i z
powrotem. Rejsy odbywały się co dwa tygodnie, pasażerami byli głównie Włosi,
Chorwaci i Węgrzy. Załogę stanowiło około 70 Chorwatów.
Jednokominowa „Carpathia” płynęła z
Nowego Jorku do Rijeki kiedy kapitan Arthur
Rostron otrzymał sygnał SOS od tonącego „Titanica”. Skierował statek w
odległą o 57 mil morskich (105,5 km) pozycję, płynąc z prędkością, której „nigdy
przedtem, nie osiągnął”.
Pomimo tego statek przypłynął dopiero o
4 nad ranem po 3,5 godzinnym rejsie ratunkowym.. („Titanic” zatonął o 02:25).
Kapitan Rostron okazał się przewidującym dowódcą. Natychmiast zorganizował
pomieszczenia dla rannych i wyziębionych, zorganizował pomoc lekarską,
przygotował dźwigi i szalupy. Mechanicy „Carpathii” zamknęli dopływ pary i
ciepła do kabin, by ta była zużyta przez silniki do osiągnięcia jak największej
prędkości. Wystawiono dodatkowo obserwatorów, by płynący przez pole lodowe
statek nie podzielił losu „Titanica”. Kapitan wydał rozkaz opuszczenia flagi do
połowy i odprawił nabożeństwo.
Po uratowaniu rozbitków wrócił do
Nowego Jorku. Załogę odznaczono za i odwagę brązowymi medalami, a jej oficerów
srebrnymi. Kapitan otrzymał złoty medal, który wręczyła mu Margaret Molly Brown, uratowana pasażerka. Ponadto przyznano Złoty
Medal Kongresu.
Statek zatonął 17 lipca 1918 r. u
wybrzeży Irlandii, po storpedowaniu przez niemieckiego U-55. 157 pasażerów
zostało uratowanych przez HMS „Snowdrop” (trałowiec). Wrak „Carpathii” został
odnaleziony w 1999 przez pisarza Clive'a
Cusslera.
Josip Car Chorwat zamustrował się
na pokład statku pasażerskiego „Carpathia” w Rijece i został członkiem załogi.
Był świadkiem– katastrofy „Titanica”. Pozostała mu kamizelka ratunkowa– jedna z
pięciu zachowanych i inne pamiątki – które przekazał do muzeum w Rijece.
Wystawa z Rijeki była w Szczecinie w 2016 roku. Chorwaccy marynarze pływali nie
tylko na „Carpathii”, ale i także na innych statkach Cunarda – RMS „Pannonia”, „Ultonia”,
„Aurania”, „Slavonia”, „Carmania”, „Ivernia”, „Saxonia”, „Laconia” i „Franconia”.
