Milan Cigánik
Ciekawe stanowiska
archeologiczne na Słowacji. Czy wiedziałeś o tych wyjątkowych miejscach?
Terytorium Słowacji jest
zamieszkane od czasów prehistorycznych, o czym świadczą znaleziska z różnych
okresów historycznych przed naszą erą. Wiele odkrytych stanowisk
archeologicznych jest unikalnym świadectwem obecności prehistorycznych ludzi na
tym terenie.
W kolejnych akapitach
przedstawimy kilka z nich.
Skansen
archeologiczny Havránok
Unikalne muzeum archeologiczne
w przyrodzie, z pięknym widokiem na sztuczne jezioro zaporowe Liptovská Mara,
znajduje się we wsi Liptovská Sielnica – N 49°06’ – E 019°29’. Dokumentuje
najstarszą osadę celtycką na tym terenie, od IV do I wieku p.n.e. Znaleziono tu
pozostałości osady z późnej epoki żelaza, zwanej też okresem La Tène.
Archeolodzy odkryli w tym miejscu szereg przedmiotów żelaznych, biżuterii i
fragmentów ceramiki. Ciekawe, że w swojej pracy archeologicznej zastosowali
tzw. archeologię eksperymentalną (naśladującą techniki i życie prehistoryczne).
Wiele budynków zostało zrekonstruowanych lub zbudowano repliki. Dziś można
podziwiać pozostałości murów, odrestaurowane oryginalne mieszkania, piec
ceramiczny, miejsce ofiarne i wały z bramą.
Zamek
Nitriansky Hrádok, Šurany
W miejscowości Zámeček
niedaleko Nitrianskego Hrádku powstał park archeologiczny Slovenská Trója – N
48°04’ – E 018°12’. Z powierzchnią 15 hektarów jest jednym z największych i
najbogatszych stanowisk archeologicznych w Europie Środkowej. Liczba odkrytych
obiektów świadczy o osadnictwie tego obszaru od Neolitu do okresu przybycia tu
Słowian. Najsłynniejszym znaleziskiem jest rzadka rzeźba Wenus Hrádocká. Jest
to replika małego posągu bogini płodności Magna Mater, który jest jednym z
najsłynniejszych znalezisk archeologicznych na Słowacji. Inne historyczne
artefakty pochodzą z Lengyel, Baden, Węgier, Haltaš lub kultury słowiańskiej. W
parku znajduje się siedem tablic informacyjnych, które szczegółowo opisują
życie naszych przodków w danej miejscowości.
Twierdza
Kelemantia, Iža
Jednym z naszych
najciekawszych stanowisk archeologicznych jest rzymska twierdza wojskowa
Kelemantia we wsi Iža – N 47°45’ – E 018°12’. Została zbudowana w II wieku jako
część linii obronnej Limes Romanus,
która zabezpieczała granice Cesarstwa Rzymskiego przed najazdami barbarzyńców,
zwłaszcza Germanów. Dziś na terenie obiektu znajduje się muzeum, dostępne dla
zwiedzających przez cały rok bezpłatnie. Zobaczysz tu fragmenty oryginalnych i
odrestaurowanych budynków, symboliczną rekonstrukcję całej południowej części
obwarowań, rzut bramy północnej, wieżę narożną, koszary z III wieku, studnię
czy cysternę. Na tym terenie odnaleziono również inne ciekawe obiekty -
wyjątkowy jest zwłaszcza złoty pierścionek, niewielka rzeźba antycznego aktora
czy tors z płaskorzeźbionej trawertynowej rzeźby nagiego mężczyzny.
Ruiny
na Molpír, Smolenice
Na wzgórzu Molpír, w pobliżu
wsi Smolenice – N 48°31’ – E 017°26’, leżą pozostałości prehistorycznej, a
później słowiańskiej twierdzy. Pierwotnie był to zespół obronny, pochodzący z
VII wieku p.n.e., który składał się z trzech dziedzińców chronionych murami
obronnymi. Fortyfikacja została zbudowana z luźnych kamieni, a następnie
wzmocniona nasypami i drewnianymi konstrukcjami. Odnaleziono tu pozostałości
baszt, ufortyfikowanych bram, okrągłą basztę oraz dwie imitacje zabytkowych
chat z bali. Przez obiekt prowadzi ścieżka edukacyjna, gdzie zwiedzający mogą
dowiedzieć się ciekawostek o różnych typach istniejących budynków poprzez tablice
informacyjne, a także poznać sposób życia naszych przodków. W Smolenicach
znajduje się muzeum o tej samej nazwie, w którym gromadzone są przedmioty
zebrane podczas prac archeologicznych na terenie wsi.
W pobliżu znajduje się także
Jaskinia Driny – N 48°30’ – E 017°24’, która jest czasowo zamknięta.
Obóz
wojskowy Gerulata, Rusovce
Miejsce, w którym stał rzymski
obóz wojskowy Gerulata, znajduje się w bratysławskiej wiosce satelickiej
Rusovce – N 48°03’ – E 017°09’. W różnych jego częściach odkryto pozostałości
budynków z wczesnej epoki brązu po kulturę La Tène. Obóz był częścią granicy
rzymskiej Limes Romanus na północy
cesarstwa. Wokół niego leżała osada, a za nią znaleziono cmentarzyska. Części
oryginalnych budynków pochodzą z II i IV wieku. Muzeum Starożytnej Gerulaty
wystawiło znalezioną biżuterię, broń, fragmenty ceramiki, monety, zwykłe
przedmioty i tym podobne. Przechowywane są w gablotach wraz z unikatową
kolekcją kamiennych dzieł sztuki. Na zewnątrz znajdują się kamienne mury
obwarowań II etapu budowy oraz filary późnego fortu.
Osada
obronna Kostolec-Ducové
Nad miejscowością Ducové koło
Pieszczan znajduje się wielkomorawska osada obronna Kostolec z IX wieku – N
48°38’ – E 017°52’, będąca jednocześnie ważnym stanowiskiem archeologicznym.
Obszar ten był historycznie dogodnie położony, ponieważ znajduje się w pobliżu
ważnych szlaków handlowych. Dlatego jest zamieszkana od czasów
prehistorycznych. Stał tu wielkomorawski dwór szlachecki, z którego zachował
się kościół w kształcie rotundy wraz z historyczną budową części zagrody
kołowej. Miejscowość jest jednym z najważniejszych, dziś znanych zabytków kultury
wielkomorawskiej na Słowacji i jest narodowym zabytkiem kultury. Na terenie
kompleksu znajduje się jeden z przystanków ścieżki dydaktycznej Považský
Inovec. Ziemia jest własnością Kościoła rzymskokatolickiego i jest otwarta dla
ogółu społeczeństwa.
Źródło – InStacks - https://instacks.sk/zaujimave-archeologicke-lokality-na-slovensku-o-tychto-unikatnych-miestach-ste-tusili?fbclid=IwAR0LbFs2ZlJmwE4H4bvztnhcP62X0lQIkm6CR9HNA68-Gz-sV3v1w49X4Jc
Opracował - ©R.K.F.
Sas-Leśniakiewicz
