Raz już co nieco wspominałem o
Etnie przy okazji św. Agaty w lutym. Dziś pora na dogłębne przyjrzenie się temu
największemu wulkanowi w Europie.
Jest okazja bo - Mój Kalendarz:
35 lat temu 14 maja 1983 miała miejsce silna erupcja tego wulkanu. Etna jest to
najwyższy i największy w Europie czynny wulkan położony na Sycylii. Zajmuje
powierzchnię 1250 km². Wysokość to ok. 3340 m n.p.m. (wartość ta ulega
zmianom). Znajduje się nad strefą subdukcji Euroazjatyckiej i Afrykańskiej
Płyty Tektonicznej.
Pierwsze erupcje wulkanu miały
miejsce u jego obecnych podstaw, gdzie wykryto obecność jednej ze skał
bazaltowych – toleitu. Skały te powstały w wyniku podwodnych erupcji szczelinowych
około 500 000 lat temu. Wulkan, jaki można zaobserwować obecnie, zaczął formować
się ok. 20–15 tys. lat temu. Wulkan zbudowany jest głównie z trachitów i
bazaltów.
Etna ma cztery główne kratery:
Na zboczach Etny można znaleźć ponad 270 nieaktywnych już kraterów bocznych.
Pierwsze wzmianki o erupcjach pochodzą z około 1500 roku p.n.e.; szacuje się,
że od tamtego czasu do dziś miało miejsce ponad 200 erupcji. Za najpotężniejszą
uważa się erupcję w 1669 roku, w trakcie której wulkan wyrzucił lawy - około 37
km². Pokonała ok. 16 km, niszcząc po drodze kilka wsi. Ostatecznie dotarła do
morza oraz miasta Katania, częściowo je niszcząc. Podczas tej erupcji próbowano
zmienić bieg płynącej lawy poprzez wykopanie rowu. Z tym wybuchem związane są
legendy o św. Agacie jakoby welonem zatrzymała lawę.
Od tego roku zanotowano 90
erupcji łagodniejszych z czego ostatnie poważniejsze to 1951, 1964, 1971, 1977,
1983, 1987, 1993, 2001, 2006, 2008 rok. Przez cały czas można obserwować jego
aktywność w postaci wydobywających się gazów i par. Na zboczach znajduje się
blisko 200 jaskiń i wąwozów. Łączna liczba gatunków roślin wynosi około 430, z
czego 35 gatunków endemicznych dla Sycylii i Włoch oraz 12 dla obszaru Etny.
Występowanie roślinności wokół wulkanu zależne jest głównie od wysokości.
Obszary do 1000 metrów n.p.m. zdominowane przez roślinność rozpowszechnioną
przez człowieka. W strefie 1000-1450 m n.p.m. można spotkać takie gatunki
roślin jak: endemiczna brzoza, sosna czarna, osika, kasztan jadalny, dąb
ostrolistny. Od 1450 do 2250 jest to pas lasów bukowych. Pojedyncze drzewa
można spotkać nawet na 2400 m n.p.m., obecność buków na tej wysokości i
szerokości geograficznej jest wyjątkowa dla Europy. Od 2200 murawy górskie,
powyżej 3000 m n.p.m. dominuje tzw. pustynia wulkaniczna.
Etna odgrywa ważną
rolę dla turystyki . Zimą zaśnieżony szczyt i zbocza przyciągają narciarzy,
jednym z kurortów narciarskich jest Piano Provenzana z 5 wyciągami. Z uwagi na
żyzną glebę niższe zbocza wulkanu Etna wykorzystywane są do uprawy winorośli,
pomarańczy czy oliwek W 2013 roku wulkan został wpisany na listę światowego
dziedzictwa UNESCO.
Opracował - Stanisław Bednarz
Zdjęcia - Stanisław Bednarz, Internet
