Jest okazja odwiedzić krainę
wulkanów Islandię. Islandia siedzi na kopule rozgrzanej magmy.
Mój kalendarz – 8 lat temu. 15
kwietnia 2010 roku w wyniku wybuchu wulkanu Eyjafjallajökull (nazwa nie do
wymówienia) w południowej Islandii w - Europie zamknięto ruch lotniczy. Był to
najsilniejszy wybuch w XXI wieku.
Na Islandii z racji swego
położenia znajduje się 18 czynnych wulkanów Jednym z nich jest Eyjafjallajökull
- 1666 m n.p.m., położony na zachód od wulkanu Katla w pobliżu lodowca. Wulkan
ten rzadko wybuchał - erupcje miały miejsce w latach 920, 1612 i 1821–1823.
Pierwsza erupcja w 2010 nastąpiła 20 marca. Szczelina wulkaniczna miała około
500 m długości wyrzucała lawę bazaltową o temperaturze 1000°C. Druga szczelina
powstała 31 marca. Wzrost poziomu i temperatury wody pod lodowcem doprowadził
do powodzi. Po zetknięciu się lawy o temperaturze 1200°C z dnem lodowca, ten
zaczął szybko parować, wytwarzając chmurę, składającą się z pary wodnej i
mikroskopijnych cząsteczek szkła, które zagrażają samolotom odrzutowym
W porównaniu z pierwszym
wybuchem, ten drugi miał dziesięć do dwudziestu razy większą siłę. Loty zostały
zawieszone w Belgii, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Islandii,
Hiszpanii, Holandii, na Litwie, na Łotwie, w Niemczech, Norwegii, Irlandii,
Rosji, Szwecji i Wielkiej Brytanii, Polsce (utrudniło to przybywanie delegacji
na pogrzeb Lecha i Marii Kaczyńskich), potem w Austrii, Mołdawii, Słowacji,
Szwajcarii, na Węgrzech, Bośni, Czarnogórze zamknięto przestrzeń powietrzną.
Spodziewano się erupcji
znacznie większego sąsiada – wulkanu Katla. Wcześniej następowała ona po
wszystkich erupcjach Eyjafjallajökull… Na szczęście Katla emitowała tylko parę
wodną. Ze względu na szczególne położenie, na granicy płyt tektonicznych i w
strefie ryftu Śródatlantyckiego, Islandię cechuje wysoka aktywność wulkaniczna.
Znajduje się tam około 130 wulkanów, z tego 18 czynnych było w czasach
historycznych, tj. od czasów zasiedlenia Islandii w 874 r.
Do ważniejszych islandzkich
wulkanów należą: Hekla, Katla, Eldgjá i Laki, Hvannadalshnúkur, Snafellsjökull,
Baula, Eyjafjallajökull, Bárðarbunga, Grimsvötn, Askja i Kverkfjöll. Najwięcej
lawy wydostało się podczas trwającej 8 miesięcy erupcji wulkanu Laki w 1783 r.
Aktywność wulkaniczna na Islandii, poza położeniem na Grzbiecie
Śródatlantyckim, stanowiącym granicę między Płytą Północnoamerykańską a Płytą
Eurazjatycką, wynika także z istnienia pod wyspą tzw. plamy gorąca (hot spot). Mimo położenia przy kole
polarnym wyspa obfituje w gorące źródła i gejzery. Warto zobaczyć.
Opracował - Stanisław Bednarz
