Stanisław Bednarz
Będzie o nosorożcach włochatych. W Krakowie w Muzeum Przyrodniczym PAN stoi wypchany
nosorożec włochaty. 23 października 1929 roku w Staruni koło Stanisławowa
odkopano ten okaz – jest to jedyny na świecie kompletny (tzn. z zachowanym nie
tylko szkieletem, ale i z częściami miękkimi egzemplarz wymarłego gatunku
nosorożca włochatego z epoki plejstocenu. Odkryty w kopalni głębinowej
ozokerytu (wosku ziemnego ) na terenie wsi Starunia koło Stanisławowa.
W nauce znany jako tzw. drugi
nosorożec ze Staruni. Unikalne zachowanie tego okazu była możliwe dzięki
konserwującym właściwościom wosku ziemnego i soli kamiennej. Kopalnia w Staruni
była znana jako miejsce występowania dobrze zachowanych fragmentów kręgowców
kopalnych od października 1907, kiedy to w trakcie drążenia szybu nowej kopalni
wydobyto duże fragmenty szkieletu i części miękkich jednego osobnika mamuta z
ciosami (leżał na głębokości 12–14 m), a 6 listopada tegoż roku także przednią
część ciała nosorożca włochatego (później nazwanego pierwszym nosorożcem
staruńskim). Oba okazy trafiły w 1908 do Muzeum Przyrodniczego im.
Dzieduszyckich w pobliskim Lwowie, gdzie znajdują się do dziś.,
Okaz z 1907 miał zachowane rogi.
Dopiero w 1929 roku Polska Akademia Umiejętności zdobyła pokaźne środki
finansowe z Funduszu Kultury Narodowej na zorganizowanie prac wydobywczych, w
ramach których reaktywowano opuszczony szyb z 1907 i zbudowano nowy szyb
badawczy wraz ze sztolnią łączącą oba te szyby.
23 października 1929 w sztolni
napotkano na głębokości 12,5 m prawie nieuszkodzony okaz nosorożca włochatego,
w pozycji odwróconej, tzn. zwierzę leżało na grzbiecie. Później stwierdzono, że
jest to młoda, trzyletnia samica. Nie zachowała się jej okrywa włosowa (poza
paroma kępkami), kopyta oraz rogi. W celu wydobycia okazu wydrążono specjalny
szyb transportowy, co było możliwe dzięki pomocy wojska.
Nosorożca wydobyto 17 grudnia
1929, a 22 grudnia przewieziono go do Krakowa, gdzie znajduje się do dziś i
jest wystawiony w tamtejszym Muzeum Przyrodniczym... Wypchany okaz z oryginalną
skórą, słoje z częściami miękkimi zostały udostępniony do zwiedzania w Muzeum
Fizjograficznym PAU w czerwcu 1930. Natomiast szkielet tego nosorożca został
zaprezentowany w tamtejszym muzeum dopiero w 1948. Wiek nosorożca nr 2,
ustalony metodą radiowęglową nie jest pewny, 23 – 36 tys. lat.
