Stanisław Bednarz
Zdeněk
Michael František Burian czeski malarz ilustrator miałby dziś 118 lat. Dlatego go wspominam że w starych
podręcznikach do paleontologii w okresie
mojej szkoły średniej i studiów świat kopalnych kręgowców był kształtowany jego wyobraźnią.
Oczywiście w dzisiejszych
czasach jego wizerunki szczególnie największych gadów typu
np. Brontosaurus śmieszą wlekącymi się ogonami. Dzisiaj możemy
traktować je jako historyczną wyobraźnię. Ale miejmy na uwadze, że na jego
ilustracjach gadów, ale także ludzi kopalnych wychowały się całe pokolenia. Na
jego twórczości wzorowano znaczki pocztowe z przedhistorycznymi okazami.
Coś bliżej. Urodził się
11 lutego 1905 w Koprzywnicy na Morawach, zm. 1 lipca 1981 w Pradze) –
czeski malarz i ilustrator, słynny głównie z rekonstrukcji paleontologicznych.
Jego twórczość oceniana jest na około 15.000 obrazów i szkiców, a liczne
ilustracje znalazły się w ponad 500 książkach. W latach 60. rekonstrukcje
Buriana stały się bardzo popularne także na Zachodzie.
Znakiem rozpoznawczym Buriana
stała się dbałość o krajobrazy. Swoje rekonstrukcje opierał na współpracy z
paleontologami Josefem Augustą i Zdenkiem Špinarem. Liczne dzieła
Buriana były szablonowymi wyobrażeniami takich wymarłych zwierząt jak Pteranodon, Elasmosaurus, Tylosaurus,
Diplodocus, Brachiosaurus, Brontosaurus,
Styracosaurus, Tyrannosaurus czy Trachodon.
Z powodu odkryć w latach 80-90 XX
w. i późniejszych, które zmieniły poglądy na wygląd dinozaurów, rekonstrukcje
Buriana mają dziś w większości charakter historyczny. Obecnie oryginały prac
artysty można oglądać m.in. w Muzeum Zdeňka Buriana w Štramberku. Ale owe
gadziny takie zostały w mojej wyobraźni.
