Mój kalendarz –
421 lat temu 10 czerwca 1596 roku temu odkryta została Wyspa Niedźwiedzia zwana
wyspą mgieł i wiatrów. Jest ważna dla nas bo tam miała miejsce pierwsze polska
wyprawa arktyczna. Tam szlifowali się polscy polarnicy. Jest to wyspa należąca
do Norwegii, stanowi najdalej na południe wysuniętą część Svalbardu. Jest
położona w zachodniej części Morza Barentsa, mniej więcej w połowie drogi
między Spitsbergenem a Przylądkiem Północnym. Wyspę odkryli i nazwali Willem Barents i Jacob van Heemskerk holenderscy żeglarze. Wyspa mierzy około 20 na
15 km. Na wyspie znajduje się około 740 jezior Są tam złoża węgla i ołowiu,
znane od XVII wieku.
Wyspa Niedźwiedzia - wyspa mgieł i wichrów...
W okresie do
początku XX wieku do tego jałowego skrawka lądu ludzi przyciągało górnictwo
węgla, łowiectwo, rybołówstwo i wielorybnictwo. Nie była jednak zamieszkiwana
dłużej niż przez kilka lat. Traktat Svalbardzki z 1920 r. przyznał wyspę
Norwegii. Jeszcze w okresie pierwszej wojny światowej Norwegowie rozpoczęli
wydobycie węgla na północy wyspy, ale wkrótce okazało się to nierentowne i w
latach 20. XX w zrezygnowano z eksploatacji.
Przez większą
część roku Wyspa Niedźwiedzia leży na południe od granicy lodu pływającego; od
lutego do kwietnia przeważnie ta osiąga wyspę. Średnia temperatura w marcu
(najzimniejszy miesiąc) wynosi -7°C, zaś w sierpniu (najcieplejszy miesiąc)
+5,2°C. Przez 178 dni w roku wiatr wieje z siłą przynajmniej 6 w skali
Beauforta. Najwyższym szczytem jest Miseryfjellet, osiąga 536 m n.p.m..
Niekiedy odwiedzają ją niedźwiedzie polarne.
Od 2000 roku
uznaję się wyspę za ostoję ptaków 13 cennych gatunków ptaków m.in. nurzyki,
lodówki... Ogromne zagrożenie stanowi dla wyspy wrak radzieckiego okrętu
podwodnego z napędem jądrowym – K-278 Komsomolec, który w
wyniku pożaru zatonął w dniu 7.IV.1989 roku, 190 km od brzegów. W jednostce,
która spoczywa na głębokości 1685 m, do dziś znajduje się broń jądrowa. Od lat
poddawana jest działaniu naturalnych procesów korozji.
Już 85 lat mija
od czasu pierwszej polskiej całorocznej polarnej wyprawy badawczej na Wyspę
Niedźwiedzią - południową część archipelagu Svalbard. Przed polską wyprawą
Wyspę Niedźwiedzią odwiedziło około 15 innych ekspedycji. Pierwszą z nich
kierował norweski geolog Baltazar
Keilhau, który w 1827 r. prowadził tam badania geologiczne,
paleontologiczne i botaniczne oraz obserwacje magnetyczne. Grupa polskich
naukowców: Czesław Centkiewicz, Władysław Łysakowski i Stanisław Siedlecki prowadzili badania
geofizyczne, meteorologiczne, glacjologiczne, magnetyzmu, zorzy polarnej w 1932
roku. Czesław Centkiewicz napisał o tej wyprawie książkę „Wyspa mgieł i
wichrów” która była relacją z ekspedycji.
Opracował –
Stanisław Bednarz
