Powered By Blogger

poniedziałek, 16 kwietnia 2018

Kwadratowe okna samolotów




Podniebne opowieści. Każdy kto leci samolotem pasażerskim odrzutowym spogląda przez okrągłe okienka, mało kto zadaje sobie pytanie dlaczego nie są kwadratowe lub prostokątne. Trzeba było około 100 ofiar by dojść do tego że okienka musza być okrągłe.

Mój kalendarz : 64 lata temu, 8 kwietnia 1954 roku we Włoszech rozbił się z niewiadomych przyczyn De Havilland Comet 1 linii South African Airways z Rzymu do Kairu (był to etap podróży z Londynu do Johanesburga). Rozpadł się w locie nad Morzem Śródziemnym. De Havilland Comet był to pierwszy na świecie komercyjny odrzutowy samolot pasażerski, który wszedł do seryjnej produkcji - duma przemysłu lotniczego Wielkiej Brytanii.

Wkrótce po zakończonej sukcesem prezentacji doszło do serii katastrof (linia BOAC, 3 marca 1953 – 43 ofiar; linia BOAC 10 stycznia 1954 – 35 ofiar, no i ta omawiana z 8 kwietnia.) Zginęło wtedy 21 osób. Po 35 minutach lotu samolot rozbił się w powietrzu na wysokości 11 000 m. 6 ciał pływało po Morzu Śródziemnym. Następnego dnia zlokalizowano wrak i pozostałe ofiary 110 km na południe od Neapolu w pobliżu wyspy Stromboli. Wrak utonął głęboko.





Ponieważ była to trzecia katastrofa nowego odrzutowca podejrzewano sabotaże, dlatego przystąpiono do gruntownych badań. Okazało się że występują spękania na oknach kwadratowych co doprowadza do wybuchowych dekompresji. Samolot tego typu wycofano. Problem polegał na kumulacji naprężeń związanych ze zmianą ciśnienia podczas wznoszenia i zniżania w rogach okien o kształcie prostokątnym. Te skumulowane naprężenia doprowadzały z czasem do zmęczeniowego pęknięcia poszycia kadłuba w raz z jego dehermetyzacją. Wykazano to w wyniku kosztownych i długotrwałych prób kadłuba samolotu w specjalnie skonstruowanym basenie. Otóż w przypadku użycia okien prostokątnych siły, które napierają na kadłub będą najmocniejsze w ich rogach i tam poszycie kadłuba będzie najsłabsze, aż wreszcie się rozerwie. Gdy użyjemy już szyb z zaokrąglonymi rogami, tak jak robi się to teraz, siły rozkładać się będą równomiernie. Po wykryciu przyczyny zastosowano okna o kształcie okrągłym - standard stosowany do dziś...

Stare tłokowe samoloty typu Electra, Ju-52, DC-2, 3, 4, 6 i 7 miały okna prostokątne, ale były to samoloty niskich prędkości bez ciśnieniowej kabiny…

Samoloty Comet 1 wycofano. Dopiero po kilku latach gruntownie przekonstruowany samolot Comet 4, ponownie zaczęto wykorzystywać w komunikacji lotniczej.

Opracował – Stanisław Bednarz