Stanisław Bednarz
Z głębin morskich na życzenie Agnieszki Mrózek.
Strzykwy, trepangi zwane ogórkami morskimi (Holothuroidea) – to pożyteczne paskudztwo. Gromada liczy ok. 1000
gatunków osiągających rozmiary do 1 metra długości, przeciętnie 20-40 cm.
Posiadają otwór gębowy otoczony wieńcem czułków służących do przebierania w
mule. W razie zagrożenia potrafią wystrzykiwać nitki białego toksycznego
śluzu...
Strzykwy, zwane też „ogórkami morskimi” to szkarłupnie –
krewniacy jeżowców, rozgwiazd, wężowideł i liliowców. Większość z nich
przypomina poruszające się ma małych nóżkach ogórki, ewentualnie coś innego, a
obrzydliwego.
Strzykwy należą do organizmów liczebnie dominujących na Ziemi –
zasiedlają około 70% powierzchni całej planety, stanowiąc czasami ponad 90% biomasy
zajmowanych ekosystemów. Zwierzęta zaliczane do strzykw występują w morzach
pełnosłonych, brak ich w Bałtyku… Trzydzieści sześć gatunków strzykw można
spotkać w Adriatyku. Najliczniej występują w tropikalnej strefie Oceanu
Indyjskiego i Spokojnego, zwłaszcza w morzach płytkich, ale spotykane są też na
głębokościach do 5000 m.
Strzykwy od dawna budziły zainteresowanie ludzi. Tradycyjna
medycyna chińska już od 5000 lat stosuje je jako środek łagodzący ból stawów,
zapalenia ścięgien oraz zwichnięć. wzmagają wydzielanie śluzu, soku żołądkowego,
żółci, działają wykrztuśne, mają działanie, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze,
przywracają sprawność seksualną i neutralizują stany zapalne. Połowy tych
zwierząt prowadzone są od co najmniej 1000 lat. Wykorzystywano je w celach
konsumpcyjnych, w medycynie ludowej, a obecnie wykorzystywane są również w
przemyśle farmaceutycznym. Smakuje jak usmażona opona. Od 1996 roku są
chronione.
Ze względu na rozpad szkieletu strzykwy rzadko zachowały się w
zapisie kopalnym jako całość, przeważnie dominują pojedyncze elementy
szkieletowe wielkości milimetrów. Kopalnych gatunków odkryto 13.000, więcej niż
żyjących, ale czy poszczególne fragmenty nie należą przypadkiem do tego samego
gatunku. Pamiętam że prof. Alexandrowicz
na wykładach z paleontologii omawiając każdy okres geologiczny napomykał o
strzykwach…
