Widmo w cytadeli Iwana Groźnego
Siergiej
Kowalenkow
Ta tajemnicza historia, którą chcę wam opowiedzieć,
przydarzyła się mi w Aleksandrowskiej Słobodzie. Miejsce to było świadkiem
wielu wydarzeń historycznych i do dziś dnia chroni nieodkryte tajemnice.
Większość z nich ma związek z postacią cara Iwana IV Groźnego.
Zejście do sali
tortur
W swoim czasie Iwan Groźny przyjechał z Moskwy do
Aleksandrowa i zrobił to miasto na pewien czas stolicą imperium. To właśnie
tutaj car powołał do życia opriczninę[1]
i także wydał rozkaz do krwawego rajdu na wolny Wielki Nowogród. W piwnicach i
kazamatach znaleźli się nieprzyjaciele cara, gdzie trwały przesłuchania z
torturami i wykonywano wyroki śmierci…
Do Aleksandrowa wraz z innymi przyjechaliśmy w 2012 roku
zamierzaliśmy zwiedzić wszystkie tutejsze atrakcje, zabytki i inne ciekawe
miejsca. Miasteczko okazało się niezbyt duże i nieco zapuszczone. Aleksandrowskaja
Słoboda jest niewielką twierdzą, miejscowym Kremlem.
Obejrzawszy ekspozycje i po przymierzeniu kostiumów z XVI
wieku do sesji fotograficznej, nasza wesoła kompania zdecydowała się zejść do podwala,
czy jak tutaj mówią – sali tortur. Wiodły do niej kręte, kamienne schody z
wysokimi stopniami. We wnętrzu było ponuro i tak jakoś nieprzyjemnie, chociaż
narzędzia tortur tam wystawione, były tylko ich replikami i rekwizytami.
Zrobiłem wiele zdjęć na pamiątkę, w tym także tych schodów, którymi zeszliśmy
na dół…
Sylwetka kobiety
W pewnym momencie powiał słaby wiaterek. Pomyślałem, że to
wentylacja, ale potem przeglądając zdjęcia zdumiałem się. Na jednym ze zdjęć,
koło schodów znajduje się kobieca sylwetka, przypominająca widmo. W tej części
pomieszczenia nie było wtedy nikogo – żadnych ludzi czy manekinów, które mogły
znaleźć się w kadrze. Ale obraz kobiety jest widoczny wyraźnie. Kimże ona była?
Czy była to jakaś ofiara okrutnego cara?
Z Aleksandrowską Słobodą jest związanych wiele legend. To
tutaj należałoby szukać zaginionej biblioteki Iwana Groźnego, to tutaj został
zabity lub zmarł śmiercią naturalną jego syn.[2]
To tutaj z dzwonnicy cerkwi próbował wzlecieć w niebiosa na sporządzonych przez
siebie skrzydłach miejscowy wynalazca Nikita.
Wielu ludzi zamęczono w salach tortur. Iwan Groźny po śmierci syna wyjechał
stąd i już nigdy tu nie powrócił…
A ja do dziś dnia trzymam to zdjęcie. To, czego nie
dostrzega wzrok – zapisała technika!
Źródło: Tajny XX wieka,
nr 52/2019, s. 25
Przekład z rosyjskiego - ©R.K.F. Leśniakiewicz
[1]
Polityka Iwana IV dążąca do ograniczenia władzy bojarów i spacyfikowania
opozycji wrogiej carowi, której głównym i jedynym narzędziem był terror
stosowany właściwie w sposób nieograniczony. Słynnym oprycznikiem był Maluta Skuratow wspomniany m.in. w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułchakowa.
[2]
Chodzi o księcia Iwana Iwanowicza,
który został zamordowany przez swego ojca w czasie kłótni domowej, albo Dymitra,
który zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach w Ugliczu, co stało się potem
przyczyną wielkiej smuty i tzw. dymitriady – zob. Tadeusz Rojek – XIII tajemnic
historii, Warszawa 1987.
