Richard Zliechovský
Gwiazda starsza od naszego
Wszechświata? Uczeni do dziś dnia nie są w stanie wyjaśnić jej wieku. Niektóre
pomiary gwiazdy Matuzalem wskazują na to, że jest starsza od Wszechświata!
Matuzalem
Gwiazda oznaczona jako HD 140283
(Waga, RA 15h44m10.4s DEC -10°59'48.6",
znajdująca się w okolicy gwiazd 37 Lib i IU Lib, klasyfikacja widmowa sdF3, jej
jasność +7,28 mag., jej odległość od Słońca wynosi 190,07 ly, porusza się z
prędkością 361,1 km/s – a zatem jest szybsza od Gwiazdy Barnarda, która porusza
się względem Słońca z prędkością 142,64 km/s), albo znana jako Matuzalem jest
najstarszą gwiazdą w naszym Wszechświecie. Jej wiek uczeni obliczają na 14,5
mld lat. Jest to dziwne, bowiem Wszechświat nie jest starszy niż 13,8 mld lat.
Jest więc możliwe, aby kosmiczny
obiekt powstał wcześniej niż czasoprzestrzeń i cały Wszechświat, jaki dzisiaj
znamy? Gwiazda Matuzalem była w polu widzenia uczonych przez ostatnie 100 lat,
aliści do niedawna nie wiedziano o niej nic. Znajduje się w konstelacji Wagi,
190 ly od nas. Dla naukowców gwiazda ta nie była interesującą, aż do roku 2000.
W tamtym roku astronomowie pokusili się o zbadanie jej wieku.
Starsza
od Wszechświata
Pierwsze pomiary wreszcie
ukazały, że gwiazda liczy sobie 16 mld lat. Uczeni nie wierzyli, że coś takiego
jest możliwe i podjęli dalsze badania. Howard
Bond w Uniwersytetu Pensylwania zebrał wraz ze swymi kolegami aż 11
zestawów danych, które uzyskano z Hubble Space Telescope pomiędzy
latami 2003 – 2011.
Co ciekawe, podczas badań Bonda
nie udało mu się wyjaśnić wieku gwiazdy, który pochodzi z wstępnych badań.
Dlatego pomyślał, że gdzieś, w poprzednich obliczeniach, musiał to być błąd.
Wiek gwiazdy został obliczony przez naukowców na podstawie szybkości jej
reakcji jądrowych. Kiedy gwiazda płonie, jako paliwo wykorzystuje głównie
wodór. Im szybciej spala wodór, tym młodsza jest gwiazda. Z biegiem czasu
powstaje hel, który zastępuje wodór jako paliwo. Po około miliardach lat
gwiazda traci część swojej jasności.
Powyższa metoda nie należy do
najbardziej wiarygodnych, więc naukowcy szukali kolejnej wskazówki, która
potwierdziłaby, że gwiazda jest młodsza, niż mówią wstępne obliczenia. Ten ślad
to był tlen. Na początku wszechświata tlen praktycznie nie istniał, ale
wewnątrz gwiazdy naukowcy odkryli stosunkowo wysokie stężenie tlenu. Dzięki
obecności tlenu, wraz z innymi wskaźnikami, naukowcom udało się obniżyć wiek
gwiazdy z 16 miliardów do 14,46 miliardów. Później naukowcy określili ten wiek
na 14,2 miliarda. Następnie pewien naukowiec obniżył ten wiek do 14 miliardów,
ze względu na tolerancję, która kompensowałaby każdy błąd w obliczeniach.
Niemniej jednak gwiazda jest wciąż 200 milionów lat starsza od wszechświata.
Możemy tylko czekać, aby zobaczyć, czy naukowcy mogą wyjaśnić tę tajemnicę.
Moje
3 grosze
Wikipedia podaje takie
dane, na temat tej osobliwej gwiazdy:
Jest
ona jedną z najstarszych znanych współcześnie gwiazd. Położona jest w
gwiazdozbiorze Wagi w odległości około 190 lat świetlnych od Ziemi. Jej
obserwowana wielkość gwiazdowa wynosi +7,223 mag. Temperatura powierzchni
gwiazdy wynosi 5777 ± 55 K (należy do typu widmowego F).
Gwiazda
ma bardzo niską metaliczność wynoszącą zaledwie [Fe/H] = −2,40 ± 0,10 (mniej
niż 1% metaliczności Słońca), składa się prawie wyłącznie z wodoru i helu.
Ewolucyjnie gwiazda znajduje się w fazie późnego podolbrzyma w bardzo późnym
stadium rozwoju i zaczyna przemieniać się w czerwonego olbrzyma. Bardzo niska,
ale niezerowa metaliczność gwiazdy świadczy o tym, że należy ona do gwiazd
drugiej populacji. Pierwsze gwiazdy, które uformowały się tuż po Wielkim
Wybuchu (gwiazdy trzeciej populacji) składały się wyłącznie z helu i wodoru.
Czas życia dużych gwiazd był bardzo krótki i wynosił zaledwie kilka milionów
lat, po czym gwiazdy te eksplodowały jako supernowe, rozrzucając przy tym po
Wszechświecie wytworzone w ich wnętrzach metale (pierwiastki cięższe od helu i
wodoru). HD 140238 powstała tuż po eksplozji pierwszych gwiazd, kiedy we
Wszechświecie było jeszcze bardzo małe stężenie metali.
Gwiazda
narodziła się w jednej z pierwotnych galaktyk karłowatych, która została
zniszczona przez Drogę Mleczną po ich zderzeniu ponad 12 mld lat temu.
Wiek
gwiazdy szacowany jest na 14,46 ± 0,8 mld lat, co jest porównywalne, w
granicach błędu, z wiekiem Wszechświata wynoszącym około 13,8 mld lat. Przed
odkryciem wieku tej gwiazdy najstarszą znaną gwiazdą była HE 1523-0901, której
wiek szacowano na 13,2 mld lat, ale ze znacznie większą niepewnością wynoszącą
aż dwa miliardy lat.
Co z tego wynika?
Rzeczywiście, jeżeli wyniki pomiarów i obliczenia są prawidłowe, to mamy do
czynienia z autentyczną zagadką. Przedstawiona hipoteza, że gwiazda ta jest
fragmentem jakiejś galaktyki karłowatej, która zderzyła się z Galaktyką brzmi
wiarygodnie, ale nie tłumaczy jej wieku. Moim zdaniem to nie jest to. Wydaje mi
się, że prawda wygląda nieco inaczej.
Spójrzmy na mapę
rozkładu tzw. promieniowania reliktowego tła (CMB) po Wielkim Wybuchu. Są tam
gorętsze i chłodniejsze obszary. Gdyby Wszechświat był ekspandującą nadkulą, to
rozkład ten byłby równy i wszędzie długość tej mikrofali wynosiłaby 1,1 mm. A
tymczasem jest inaczej. Dlaczego?
Uważam, że Wszechświat
jest otoczony innymi wszechświatami – jedne ekspandują, inne implodują. Tam,
gdzie implodują jest chłodniej, gdzie eksplodują jest cieplej. To wyjaśnia te
różnice temperatur. A co to ma wspólnego z tą gwiazdą? Otóż ma – ta gwiazda
mogła do nas przylecieć właśnie z takiego implodującego lub eksplodującego
wszechświata. Dlatego jest starsza od Wszechświata o te 200 mln lat. No i typ
widmowy F wskazuje na to, że powinna być młodsza od Słońca, tymczasem jest
starsza. Kolejna zagadka.
Czy wymiana materii
pomiędzy tymi wszechświatami jest możliwa? Jak widać może być. Jak dotąd wiemy
o wymianie materii pomiędzy układami planetarnymi, które posyłają sobie komety
i asteroidy. Tak samo może być w przypadku wszechświatów, które się przenikają.
I w takim przypadku niepotrzebna byłaby teoria o ciemnej materii… - ale to już
temat z innej ballady.
Źródła:
·
https://vosveteit.sk/hviezda-starsia-ako-cely-vesmir-vedci-si-doteraz-nedokazu-vysvetlit-jej-vek/
·
Wikipedia
Przekład ze słowackiego - ©R.K.F. Leśniakiewicz
