Ratyń –
meteoryt spadły 24 sierpnia 1880 roku w miejscowości Ratyń w Polsce. Meteoryt
nie zachował się do naszych czasów.
Meteoryt ten
prawdopodobnie był meteorytem kamiennym i pochodził z tego samego ciała
niebieskiego co meteoryty: Mt. Tazerzait, Baszkówka i Tjerebon.
Daty spadków tych meteorytów oraz ich budowa są na tyle zbliżone, że przed
wejściem w atmosferę ziemską mogły poruszać się po podobnej trajektorii. Według
relacji świadków spadkowi towarzyszył głośny huk i okropny szum. Meteoryt wpadł
między kosiarzy na łące, owiewając ich gorącym jak żar wiatrem. Meteoryt ważył
około 1 kg i miał nieforemny kształt. Był twardy jak szkliwo, a powierzchnia
miała otoczkę opalenizny. Znaleziony meteoryt był fragmentem większej całości i
podobny był do "skrystalizowanej soli". Po wydobyciu go z ziemi z
głębokości około "1/4 łokcia" został zaniesiony do wójta gminy
Golina, pana Johna. Od tamtej pory
meteoryt zaginął.
Baszkówka –
meteoryt z grupy chondrytów zwyczajnych, o masie 15,7 kg, który spadł 25
sierpnia 1994 we wsi Baszkówka koło Piaseczna.
Meteoryt Baszkówka znany
jest tylko z jednego okazu. Jego analiza dowodzi, że jest to okaz, który nie
rozpadł się w trakcie przelotu przez atmosferę. Chondry mają budowę porfirową,
gdzie prakryształy zbudowane są z pikotytu (odmiana spinelu bogata w chrom) i
oliwinu, rozmieszczonych w masie bogatej w kamacyt (żelazo) i troilit. Chondry
zajmują 30 – 50% objętości okazu i osiągają do 4 mm wielkości. Wiek datowany
metodą K-Ar wynosi 3,8 mld lat.
Baszkówka charakteryzuje
się:
• bardzo znaczną porowatością wynoszącą 15 – 20%
• bardzo dobrym stanem zachowania, gdyż meteoryt nie uległ
metamorfizmowi kontaktowemu ani wietrzeniu. W 95% zachowała się obtopiona
powierzchnia zewnętrzna. Dzięki temu skład Baszkówki jest tylko nieznacznie
zmieniony w stosunku do składu wyjściowego.
• dużą urodą formy, dzięki czemu uważany jest za jeden z najładniejszych
meteorytów świata.
Baszkówka jest eksponowana
w muzeum Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie.
Opracował:
Stanisław Bednarz
