Wszechocean jest w poważnych opałach

- Poważne statystyki mówią same za siebie. Przy bieżącej stopie konsumpcji odpady plastykowe mogą przewyższyć ilość ryb we Wszechoceanie do 2050 roku. Powyżej 90% łowisk w Morzu Śródziemnym jest przełowionych i ilość dwutlenku węgla wyrzucanego przez Ludzkość do środowiska do 2100 roku doprowadzi do Szóstego Masowego Wymierania.

Żeby było jeszcze gorzej, temperatury na Ziemi rosną i ponad 90% ciepła, które zatrzymują gazy cieplarniane, trafia do hydrosfery, która pokrywa 2/3 powierzchni naszej planety. To ma proste przełożenie na temperaturę wód Wszechoceanu, prowadząc do zagrożenia siedliskom ryb poprzez zakwaszenie i odtlenienie – pisze Martin Banks.

Zgodnie z poglądem Philipa Stephensona – amerykańskiego biznesmena i filantropa, który utworzył Philip Stephenson Fundation, ta kombinacja brzegowego skażenia, osadzania się, chorób, przełowienia i efektu cieplarnianego w oceanach szczególnie zagraża rafom koralowym. I tak np. na Karaibach, gdzie Fundacja ta stale pracuje i odtwarza kolonie morskich bezkręgowców, ilość żyjących korali spadła o 50% w czasie ostatnich czterech dekad.  

Dobre wieści są takie, że wreszcie zwrócono uwagę na Wszechocean. Zgodnie z dr Owenem Day, biologiem morskim i fundatorem CLEAR Carribean, która współpracuje z Fundacją Philipa Stephensona nad przywróceniem korali – UE ma kluczową rolę do odegrania w zakresie ochrony Wszechoceanu, szczególnie odkąd USA odrzuciły Porozumienie Paryskie. I to na dobre i na złe – UE wykazuje zainteresowanie w ochronie wszystkich światowych zasobów słonych wód.

Stephenson zgadza się z tym stanowiskiem: Pomimo tego, że wiele problemów związanych z Wspólnotową Polityką Połowową używanej na europejskich łowiskach, wykazuje postęp w stosunku do lat ubiegłych, tak jak zakaz wyrzucania ryb i  surowszych środków zarządzania połowami dorsza w Morzu Północnym, który obecnie szybko się odradza.

Na początku tego roku, Komisja ogłosiła plany przeznaczenia ponad 650 mln € w celu polepszenia stanu zdrowotnego oceanów, przedstawiając ponad 30 inicjatyw, w tym wysiłki w zwalczaniu piractwa i nielegalnych połowów, satelitarny system monitorowania i cały blok inicjatyw dotyczących plastyków we Wszechoceanie. Szefowa spraw zagranicznych UE – Federicia Mogherini wyraża nadzieję, że wszystkie kraje wezmą w tym udział i powiększą fundusze na to przeznaczone do 1 mld €.

Ale UE nie zamierza spocząć na laurach, szczególnie wobec sceptycznego klimatycznie prezydenta w Białym Domu. Dr Day powiedział „EU Reporter”:

- UE i kraje członkowskie powinny zwiększyć swe wysiłki w celu wdrożenia środków łagodzących w celu utrzymania wzrostu temperatury poniżej 1,5°C. Wiele krajów Europy wspiera działania związane z zarządzaniem morzami dookoła świata takich jak np. tworzenie wielkich Morskich Obszarów Chronionych (MPAs) wokół europejskich terytoriów zamorskich. Europejska pomoc – twierdzi on – wspomaga programy rozwoju i adaptacji rybołówstwa i zarządzania przybrzeżnego.

- Ale – ostrzega – jest tego więcej, niż jest to wymagane. Korzystając ze swojej wiedzy w sprawach morskich, UE powinna stanowić znaczący katalizator dla nowego globalnego porozumienia w sprawie zarządzania i ochrony przed nielegalnymi połowami IUU na morzu. Poza wodami własnymi UE powinna również przyczynić się do ograniczenia połowów, IUU i innych aktywności, które mają miejsce w otwartym oceanie i niszczą środowiska morskie.

Mówiąc o specyficznych zagrożeniach zdrowotności Wszechoceanu dr Day stwierdza, że zanieczyszczenie morza jest „wielkim problemem” na wielkich akwenach oceanicznych i „istnieje wiele problemów” – szczególnie tam, gdzie zostały one spowodowane przez ludzką aktywność.

- Wzbogacanie akwenów przybrzeżnych w nawozy (azotany, azotyny, amoniak, fosfaty – dalej zwane eutrofizacją) ze ścieków i nawozów stwarza wielkie martwe strefy na dnie morskim, które są bardzo ubogie w tlen. Ilość i rozmiary tychże wzrasta i wielkie pomory ryb są raportowane z wielu miejsc świata. Wzrastająca ilość ścieków na akwenach przybrzeżnych stanowi zagrożenie także dla ludzi – mówi on. – Wzrastające skażenie ściekami zrzucanymi ze statków wizytujących MPAs czy turystycznych jest wzrastającym problemem zarówno dla zdrowia ludzi jak i całego morskiego ekosystemu. W tym niepokojącym kontekście jeden system finansowany przez Unię Europejską, który działa dobrze, to służba nadzoru nad środowiskiem „Copernicus”, zaawansowana sieć zbierania danych. Gdy zostaną w pełni wykorzystane i zostaną wykorzystane zgodnie z założeniami, "przyczyni się do znacznego uwzględnienia problemów związanych z klimatem, ochroną środowiska i bezpieczeństwem". Dane można by następnie wykorzystać do "prowadzenia polityki i opracowania porozumień mających na celu złagodzenie i odwrócenie negatywnych wpływów na zdrowie mórz.

Ale wdrożenie jednego systemu nadzoru nie jest wszystkim i na końcu – wszystkie co potrzebne do powstrzymania - i miejmy nadzieję, odwrócenia - spadającego stanu zdrowotnego oceanów na świecie. Stephenson wskazuje to szybko firmom żeglugowym, które odgrywają kluczową rolę.

I tak np. „lepsze” trasy żeglugowe mogą pomóc zmniejszyć emisję CO₂. Mówi on:

- Rodzaje statków, poziom technologii i obsługi technicznej na każdym statku, jak armatorzy i operatorzy przestrzegają zasad i przepisów dotyczących nielegalnego wyrzucania nieprzetworzonych odpadów, paliwa lub produktów przewozowych, tras i terminu wysyłki, są wszystkie czynniki, które wpłynąć na wpływ przemysłu morskiego na środowisko morskie.

Potrzeba akcji na poziomie międzynarodowym, w tym UE, ponieważ rafy koralowe są zagrożone kombinacją brzegowych zanieczyszczeń, osadów, chorób, przełowienia i nagrzewania się oceanów – mówi Stephenson.

Międzynarodowe zagrożenia wojskowe i zagrażające bezpieczeństwu zwiększają również te presje i rozszerzają się poza wyłączne strefy ekonomiczne każdego kraju.

- Jako takie - mówi Stephenson - pełne morze pozostaje głównym nieuregulowanym obszarem, w którym nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane połowy (IUU) przez pozbawionych skrupułów operatorów odbywają się bezkarnie na skalę przemysłową.

Stephenson, który chce podnieść profil zasobów morskich na świecie, wezwał rządy do znalezienia sposobów na lepsze uregulowanie własnych branż i ochronę wrażliwych ekosystemów morskich, a także zwalczanie przestępczości zorganizowanej na morzu. Mówiąc inaczej, ostrzega: Konsekwencje zaniechania redukcji zanieczyszczeń morskich będą zarówno ekologiczne, jak i gospodarcze. Zanieczyszczenie może znacznie ograniczyć funkcjonowanie ekosystemów przybrzeżnych i prowadzić do niższych zysków gospodarczych w rybołówstwie, turystyce i ochronie wybrzeża. Zdrowe rafy koralowe są bardzo cennymi naturalnymi falochronami przybrzeżnymi, a ich utrata często powoduje szybką erozję przybrzeżną, z utratą plaż i infrastruktury przybrzeżnej. Ponad 80% plaż na Karaibach jest aktywnie niszczona przez erozję ze względu na utratę rafy i wzrost poziomu morza.

Idealnie byłoby, gdyby działo się to pod egidą ONZ i/albo innych politycznych mechanizmów bilateralnych.

Podobnie jak statystyki dotyczące aktualnego zagrożenia życia morskiego, przesłanie Stephensona nie mogłoby być bardziej wymowne: Jeśli teraz nie zdecydujemy się podjąć działania, to zobaczymy więcej zubożenia i zniszczenia, które miałyby katastrofalny wpływ na Ludzkość.

Źródło - https://www.eureporter.co/environment/2017/10/13/the-worlds-oceans-are-in-serious-trouble/ 

Przekład z angielskiego – ©R.K.F. Leśniakiewicz