Powered By Blogger

sobota, 23 marca 2019

Meteoryt Wilkanówko




Stanisław Bednarz


Na ziemie obecnej Polski spadło w czasach historycznych i przedhistorycznych około 22 znacznych meteorytów - obrazuje to mapka.

 22 marca 1841 roku o godzinie 15.30 na pola w okolicy dzisiejszego Wilkanowa spadł meteoryt Wilkanówko (Grüneberg). Meteoryt ten spadł koło Heinrichau w dobrach Seifersholz pow. Grüneberg, czyli w okolicy Wilkanówka, pow. Zielona Góra, w b. ks. Legnickim.

Spadły dwa odłamy, łącznie około 1 kg. Wspomnianego dnia i godziny mieszkańcy Wilkanówka, którzy pracowali na polach usłyszeli trzy silne grzmoty podobne do wystrzałów armatnich. Niebo było zupełnie pogodne, z wyjątkiem jednego małego obłoczka. Bezpośrednio potem dał się słyszeć w powietrzu głośny gwizd, który zdawał się iść z zachodu i im bardziej się „zbliżał”, tym stawał się silniejszy i wreszcie przypominał jak gdyby dźwięki organów, co miało trwać około 5 min. Dźwięki te im bardziej „zbliżały się do ziemi” tym bardziej stawały się podobne do gwizdu i wreszcie usłyszano jakby jakieś ciężkie ciało spadło na ziemię.








Robotnicy idący w kierunku źródła dźwięków zbliżyli się do miejsca spadku i w odległości około 100-150 kroków znaleźli na głębokości pół stopy w ziemi „kamień”. Otwór wskazywał pionowy kierunek spadku. Robotnicy bali się dotknąć kamienia, myśląc że jest gorący, jednak okazał się zupełnie zimny. Eksplozję słychać było m.in. w Żaganiu, Sulechowie, Nowej Soli i wielu wioskach okręgu Zielonej Góry.

Według literatury waga odłamków była następująca: 1 – 30 uncji, 2 drachmy, 2 skrupuły i 2 – 6 uncji, 11 drachmy. Nieco później udało się aptekarzowi z Zielonej Góry uzyskać jeszcze jeden odłamek wagi 169,05 g, który po poszukiwaniach znalazł pewien robotnik na ugorze. Największy fragment znajduje się w Muzeum w Berlinie. Znalezione odłamki zdawały się fragmentami prawdopodobnie jakiejś większej masy, która rozpadła się w powietrzu i mogła pierwotnie ważyć 2 funty 9 łutów. Meteoryt nasz został sklasyfikowany jako szary żyłkowaty chondryt. Upadek meteorytu był bezpośrednim przyczynkiem zbudowania Wieży Braniborskiej w Zielonej Górze – zabytkowa wieża widokowa, a obecnie budynek Instytutu Astronomii. Dyrektor Obserwatorium Berlińskiego, profesor Wilhelm Foerster był synem zacnego obywatela Zielonej Góry, Fryderyka Foerstera. Syn namówił ojca, ojciec zlecił budowę. 22 marca 2002 roku w Wilkanowie postawiono głaz narzutowy z tablicą upamiętniającą upadek meteorytu. Na pewno zainteresuje to badacza meteorytów Roberta Leśniakiewicza.

(Badaczem meteorytów nie jestem, ale interesują mnie różne upadki kamieni z nieba – R. Leśniakiewicz.)