Meteoryt Beskidy EN060500 (Foto "Gazeta Krakowska")
Stanisław Bednarz
W dniu 6 maja 2000 roku, pomiędzy
13:50 a 14:00 CEST, wielu mieszkańców Osielca i Jordanowa zaobserwowało na
zachodniej stronie świetlisty obiekt. Obiekt ten miał kształt kuli i wlókł za
sobą ogon.
Co się okazało około godz. 13:53
doszło do przelotu dziennego bolidu nad terenem Beskidów w tym Beskidu
Śląskiego i Beskidu Śląsko- Morawskiego. Po stronie polskiej zjawisko było
obserwowane szczególnie w okolicach Cieszyna, Jaworza i Brennej. Przelot
zakończył się eksplozją, która była słyszana w okolicach Mikołowa. W maksimum
blasku osiągnął jasność –20 mag. Otrzymał on oznaczenie EN060500.
Badania wykazały, że meteoroid o
masie około 1500 kg (o średnicy poniżej 1 metra) wszedł w atmosferę z
prędkością 22,5 km/s. Bolid podążał pod kątem 20,4° z północy na południe (azymut
175,5°). Następnie na wysokości ponad 46 km meteoroid rozpadł się na ~10
fragmentów).
Według modeli kilkaset (!)
fragmentów o całkowitej masie ~100 kg dotarło do powierzchni ziemi. Rozsypały
się one na przestrzeni ~20 km na północ i południe od miejscowości Morávka w
powiecie Frydek Mistek. Z rozkładu elipsy rozrzutu wynika, że są tam szanse na
znalezienie okazów nawet kilkukilogramowych.
Dwanaście osób biesiadowało w
ogrodzie domku w pobliżu miejscowości Morávka w Beskidach Śląsko- Morawskich.
Ogród otaczają drzewa, więc nie widzieli bolidu tylko słyszeli grzmot i po 5
sekundach gwizd. Mały okaz uderzył w świerk, i wylądował tylko o metr od
dziewczynek. Okaz podniesiono, był jeszcze ciepły. Właściciel powiadomił
Obserwatorium w Ostravie i wypożyczył do badań. Niewielką część odłupał dla
siebie.
v Po
przebadaniu okazało się, że jest to chondryt zwyczajny. Był to okaz nr. 1.
Znaleziono w sumie sześć okazów o łącznej masie 1399,3 g.
v Okaz nr
2. Po tygodniu, mieszkaniec na ścieżce w pobliżu domu znalazł ~330 gramowy
fragment. Poinformował Obserwatorium w Ostravie.
v Okaz nr
3. został zgłoszony 23 czerwca. Znalazł go mieszkaniec podczas koszenia trawy w
Horní Tošanovice. Wszystkie trzy pierwsze okazy kupił we wrześniu 2000 roku
Instytut Astronomiczny i są one wystawiane w muzeum w Pradze.
v Okaz nr
4. Niejaki Pan Kalenda znalazł
rodzinę, która 13 maja 2000 roku znalazła na szutrowej drodze w pobliżu ich
gospodarstwa okaz meteorytu (~235 g). Meteoryt ten odkupił od znalazców. Ta
sama rodzina znalazła okaz nr 6. Okaz nr 4 jest na ekspozycji w Obserwatorium
Astronomicznym w Ostravie
v Okaz nr
5. Dziś wiemy, że okaz nr 5 znalazł Christian
Anger z Niemiec 31 lipca 2001 roku. Został pocięty, a jego fragmenty
trafiły do kolekcji prywatnych.
v Okaz nr
6. W kwietniu 2003 roku podczas nagłaśnianej w mediach wystawie meteorytów, do
autorów publikacji zgłosiła się rodzina, która od blisko trzech lat trzymała
znaleziony 6 dni po spadku fragment meteorytu, na polu ziemniaków 70 metrów od
okazu nr 4. Po udokumentowaniu znaleziska, okaz pozostał u znalazców.
