Dziś wspomnienie św. Agaty, świętej związanej z wulkanem
Etna, będzie więc o świętości i o wulkanie.
Mój kalendarz: Święta Agata z
Katanii ( Sycylia) została zamęczona 5 lutego 251 wieku 16 lat. –Zgodnie z
opisem męczeństwa, Agata urodziła się w Katanii na Sycylii u podnóża Etny. Gdy
odrzuciła rękę namiestnika Sycylii oddano ją do domu rozpusty. Kiedy cesarz Decjusz rozpoczął prześladowania
chrześcijan, Kwincjan namiestnik
postawił przed sądem Agatę. Skazano ją na tortury, podczas których odcięto jej
piersi. Z nastaniem niespodziewanego trzęsienia ziemi namiestnik nakazał
zaprzestania tortur, dostrzegając w tym karę Bożą. Ostatecznie Agata poniosła
śmierć rzucona na rozżarzone węgle.
W rok po jej śmierci nastąpił
wielki wybuch Etny. Spływająca lawa nie zalała jednak miasta, a zatrzymała się
tuż przed nim. To cudowne ocalenie nawet poganie przypisywali wstawiennictwu
Agaty, a dzień 5 lutego jest świętem państwowym w San Marino. Jest świętą, do
której mieszkańcy Katanii zwracają się o ochronę przed wybuchami Etny.
Patronuje zawodom kominiarzy, ludwisarzy. W ikonografii św. Agata przedstawiana
jest, z kleszczami, którymi zadawano tortury.
Etna stratowulkan powstał w
późnym plejstocenie i holocenie, jest tym samym najstarszym stratowulkanem na
Ziemi. Znajduje się nad strefą subdukcji Euroazjatyckiej i Afrykańskiej Płyty Tektonicznej
na granicy podwodnej Maltańskiej Skarpy. Wulkan, jaki można zaobserwować obecnie,
zaczął formować się ok. 34-30 tys. lat temu. W miejscu kaldery starego wybuchu
około 20 tys. lat temu rozpoczęło się tworzenie nowego stożka który dziś góruje
nad Sycylią. Wulkan zbudowany jest głównie z trachitów i bazaltów. Wysokość
Etny sięga ok. 3340 m n.p.m. Etna jest jednym z najbardziej aktywnych wulkanów
na świecie i stanowi realne zagrożenie dla mieszkańców Katanii. Przez prawie
cały czas można obserwować jego aktywność w postaci wydobywających się gazów i
pary, a w czasie erupcji wyrzucanie materiałów piroklastycznych w tym bomb
wulkanicznych czy popiołu.
Ogółem od 1400 r.p.n.e do dnia
dzisiejszego doliczono się 125 erupcji. Erupcje od XVII wieku są łagodne.
Największe erupcje związane z wiarą w cuda św. Agaty to 1–9 luty 252 n.e oraz
najpotężniejsza erupcja trwającą od 11 marca do 11 lipca 1669 roku, w trakcie
której wulkan wyrzucił ogromne ilości lawy (pokryła ona powierzchnię około 37
km kw. Lawa pokonała ok. 16 km, niszcząc po drodze kilka wsi. Ostatecznie
dotarła do morza uszkadzając tylko przedmieścia Katanii. Podczas tej erupcji
próbowano zmienić bieg płynącej lawy poprzez wykopanie rowu; była to pierwsza
taka próba na świecie- to że nie zalała Katanii przypisuje się św. Agacie.
Opracował - Stanisław Bednarz
